Apsces je česta forma dentogenih infekcija i predstavlja povoljan imuni odgovor organizma koji na taj način pokušava da ograniči infekciju. Uzrokovan je bakterijskom infekcijom, odnosno nakupljanjem gnoja oko koga je zona zapaljenskog tkiva koja praktično razdvaja gnojno žarište od zdravog tkiva.
Postoje više formi dentalnih apscesa, a u zavisnosti od lokalizacije razlikujemo :
- Periapikalni apsces – javlja se iznad korena zuba, a infekcija najčešće potiče iz gangrenozno inficirane pulpe zuba;
- Periodontalni apsces – javlja se u parodoncijumu, usled infekcije koja potiče iz parodontalnog džepa; Tačnije kada se prekine drenaža iz periodontalnog džepa nakupljanjem naslaga stvaraju se povoljni sulovi za akumulaciju gnoja i stvaranje periodontalnog apseca;
- Gingivalni apsces – javlja se na desnima, najčešće usled zapadanja sitnog dela hrane, poput riblje kosti, ispod desni; nisu zahvaćena dublja tkiva oko zuba;
Pošto je najčešća forma apscesa koja se javlja akutni periapikalni apsces, nadalje ćemo govoriti o njemu.
Zašto nastaje periapikalni apsces?
Kada se karijes zuba ne leči tok bolesti je usmeren na širenje infekcije sve dublje dok ne zahvati zubnu pulpu (živac) i ne proširi se u kanal korena zuba. Iako ova faza može biti praćena veoma jakim simptomima, neki pacijenti ipak ne potraže pomoć, pa se infekcija dalje širi.
S obzorom na to da infekcija traži put ka napolje, mikroorganizmi prolaze kroz vrh korena zuba (apeks) dovodeći do zapaljenja na iznad njega.
Od imuniteta domaćina ali i od brojnosti i vrste organizama zavisi koji tok će imati infekcija. Ako je imuna odbrana dobra, formiraće se ograničeno zapaljenje – apsces.
Ukoliko preovladaju mikroorganizmi na račun imune sposobnosti organizma, nastaće flegmona. Flegmona je širenje infekcije difuzno u vezivno tkivo, sa jako izraženim opštim i lokalnim simptomima.
Simptomi zubnog apscesa
Kada govorimo o akutnom periapikalnom apscesu, simptomi se karakterišu:
- Napadima jakog bola koji nastaje spontano, bez nadražaja
- Bol se može povećavati kako se gnoj probija kroz kost, a kada stigne do hrskavice (periosta) dobija najjači intenzitet uz blagi otok, nakon čega se smanjuje bol a povećava otok
- Bolan otok
- Zub je osetljiv na zagrižaj
- Osećaj da je zub viši od ostalih
- Neprijatan ukus u ustima
- Otok na desnima i crvenilo
- Otežano otvaranje usta
Gnoj iz apscesa se nekad može izdrenirati sam u usnu duplju, međutim može se širiti i u okolne prostore, što predstavlja posebnu opasnost. U slučaju daljeg širenja infekcije, uglavnom se javljaju simptomi poput visoke telesne temperature, malaksalosti, sinuzitisa i dr.
Dijagnoza
Ukoliko primetite simptome apscesa zuba važno je da se odmah obratite stomatologu, radi sprečavanja nastanka komplikacija i očuvanja zuba.
Stomatolog postavlja dijagnozu na osnovu razgovora sa pacijentom, kliničkog pregleda i rendgen snimka.
Terapija
Lečenje apscesa zavisi od vrste apscesa, toga da li se zub uzročnik infekcije vadi ili se pokušava sa njegovim lečenjem, kao i od toga da li je otok spreman za inciziju.
Stomatolog može uraditi malu inciziju (rez) na najvećem izbočenju otoka, i na taj način se gnojni sadržaj evakuiše a zub uzročnik izvadi ili se započne sa njegovim lečenjem ako ima povoljnu prognozu.
Ukoliko želimo da sačuvamo zub uzročnik, potrebno je sprovesti njegovo endodontsko lečenje. Ovakva terapija iziskuje strpljenje i pravovremene posete stomatologu. Cilj terapije je eliminacija infekcije iz kanala korena i uspostavljanje ponovne ravnoteže u predelu vrha korena zuba (apeksu).
Antibiotici nisu indikovani za lečenje apscesa, prvenstveno jer ne mogu da dopru do gnojnog žarišta koje je dobro ograničeno zonom zapaljenskog tkiva. Ovakva primena antibiotika ima više štete nego koristi, jer pogoduje nastanku antibiotske rezistencije a ne deluje na sprečavanje širenja infekcije.
Antibiotici su u ovom slučaju indikovani kod pacijenata sa kompromitovanim imunitetom i kada je došlo do širenja infekcije u susedne prostore, uz pojavu opštih simptoma.
