Gingivostomatitis je oboljenje koje se karakteriše zapaljenjem oralne sluzokože i gingive, odnosno desni.
Infekcija herpes simpleks virusom se najčešće manifestuje pojavom ulceracija u usnoj duplji, ili na polnim organima.
Postoje dva tipa herpes simplex virusa :
- HSV-1 (herpes simplex virus-1) – uglavnom se prenosi oralnim putem i odgovoran je za infekciju koja se javlja u usnoj duplji, licu i očima;
- HSV-2 (herpes simplex virus-2) – prenosi se seksualnim putem, i izaziva infekciju koja se naziva genitalni herpes.
Herpetični gingivostomatitis može nastati usled infekcije i HSV-1 i HSV-2 tipom, ali u 95% slučajeva je izazvan prvim tipom herpes simpleks virusa (HSV-1).
Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije procenjuje se da na globalnom nivou oko 3,7 milijardi ljudi ispod 50 godina ima HSV-1 infekciju, a oko 13% svetskog stanovništva (491milion ljudi) ima HSV-2 infekciju.
Obe vrste infekcije, i genitalni i oralni herpes, su jako često asimptomatske, ali nekada se javljaju u vidu bolnih ulceracija ili erozija zavisno od mesta infekcije.
Primarna infekcija herpes simpleks virusom se javlja kada virus koji je dospeo u organizam preko pljuvačke ili drugih sekreta, završi period inkubacije koji traje 4 do 7 dana i dovede do kliničkih manifestacija. Ova primarna infekcija je u više od polovine slučajeva asimptomatska. Nakon toga, virus se zadržava doživotno u neaktivnom (latentnom) obliku u ganglionima nerava, ali različitim faktorima (trigerima) može doći do njegove aktivacije i ponovnih kliničkih manifestacija koje nazivamo rekurentnim herpesom.
Primarni herpetični stomatitis je oboljenje dece od druge do pete godine, ali može se javljati i kod odraslih.
Simptomi
Herpetični gingivostomatitis karakterišu sledeći simptomi:
- Prodromalni stadijum koji prethodi pojavi ostalih simptoma a obuhvata povišenu temperaturu, bol u grlu i malaksalost
- Crveni sitni baloni (vezikule) na sluzokoži usne duplje – obrazima, jeziku, desnima, usnama ili licu
- Nakon pucanja vezikula ostaju bolne ulceracije ili erozije prekrivene žućkastim membranama
- Desni su crvene i otečene
- Jezik je obložen (beličast i pokriven naslagom) – usled neadekvatne oralne higijene, dehidratacije ili infekcije kandidom
- Limfni čvorovi su uvećani
- Zadah
Dijagnoza
Dijagnoza herpetičnog stomatitisa ne predstavlja veliki izazov i najčešće je dovoljan samo klinički pregled, jer se od drugih sličnih infekcija prepoznaje po karakterističnom trijasu koji sačinjavaju gingivitis, bolne ulceracije i obložen jezik.
Terapija
Lečenje herpetičnog stomatitisa se uglavnom svodi na primenu simptomatske terapije, poput analgetika, antipiretika (lekovi za snižavanje temperature), vitamina i obilne rehidratacije.
Kod osoba sa oslabljenim imunitetom propisuju su antivirusni lekovi poput aciklovira.
Lokalni antiseptici se koriste za olakšavanje tegoba.
Neophodna je dobra oralna higijena, da bi se sprečila pojava gljivične infekcije i komplikacija gingivitisa.
Ulceracije i erozije prolaze uglavnom za 10 do 14 dana.
Rekurentne herpesne infekcije
Nakon primarne infekcije herpes simpleks virus ostaje u nervima u neaktivnom obliku, i kada dođe do njegove ponovne aktivacije nastaju manifestacije rekurentnog herpesa.
Trigeri, odnosno faktori koji mogu dovesti do reaktivacije virusa su:
- Izlaganje UV zracima (sunčanje)
- Emocionalni stres
- Febrilna stanja
- Infekcije
- Menstruacija, trudnoća
- Preteran fizički napor
- Poremećaji imuniteta
Rekurentni herpes se klinički ispoljava:
- Pojavom crvene promene u nivou kože (makule), koja prerasta u izdignutu promenu (papulu) iz koje nastaje vezikula – balončić koji puca i ostavlja bolnu ulceraciju ili eroziju;
- Ove promene su najčešće lokalizovane na ivici usana (na prelazu rumenog dela usne ka koži), ali mogu biti na nepcu i desnima;
- Kod imunokompromitovanih se mogu manifestovati u vidu hroničnih ulceracija;
