Epilepsija je poremećaj centralnog nervnog sistema (neurološki) kod kojeg moždana aktivnost postaje abnormalna, uzrokujući napade ili periode neobičnog ponašanja, senzacija i ponekad gubitak svesti. Epilepsija pogađa i muškarce i žene svih rasa, etničkog porekla i starosti.
Fokalni napadi
Ako su napadi rezultat abnormalne aktivnosti samo u jednom delu mozga,oni se nazivaju fokalnim (parcijalnim) napadima. Ovi napadi se mogu podeliti u dve kategorije:
- Fokalni napadi bez gubitka svesti. Ovi napadi mogu promeniti emocije ili način na koji stvari izgledaju, zatim mogu promeniti osecaj mirisa ukusa ili zvuka. Oni takodje mogu dovesti do nehotičnog trzaja ekstremiteta i spontanih senzornih simptoma kao što su peckanje,vrtoglavica i trepćuća svetla.
- Fokalni napadi sa gubitkom svesti. Tokom složenog parcijalnog napada pacijent neće normalno reagovati na okolinu ili će izvoditi ponavlajuće pokrete poput trljanja ruku,žvakanja,gutanja ili hodanja u krug.
Generalizovani napadi
Napadi koji zahvataju sva područja mozga nazivaju se generalizovani napadi. Dele se na šest grupa:
- Apsans napadi (petit mal ) napadi odsutnosti. Ovi napadi često se javlaju kod dece i traju 5-15 sekundi. Karakterišu se ukočenim pogledom napred i nagore,treptanjem žvakanjem.
- Tonični napadi uzrokuju ukrućenje mišića leđa ruku i nogu i mogu prouzrokovati pad na zemlju.
- Atonični napadi koji uzrokuju gubitak kontrole mišića što može dovesti do pada i povređivanja.
- Klonični napadi povezani su sa ponovljenim ili ritmičnim trzajnim pokretima mišića vrata lica i ruku.
- Mioklonični napadi obično se pojavljuju kao iznenadni kratki trzaji ruku i nogu.
- Tonično-klonički ( grand mal) napadi najdramatičniji su oblik epileptičkih napada i mogu prouzrokovati nagli gubitak svesti, ukočenost i trzaje tela, a ponekad i gubitak kontrole nad bešikom ili ugriz jezika.
Šta dovodi do epi napada?
Epilepsija nema prepoznatljiv uzrok kod polovine ljudi sa tim stanjem. Kod druge polovine uzroci mogu biti sledeći:
- genetski uticaj
- povrede glave (saobraćajni traumatizam)
- druga oštećenja na mozgu (tumor,moždani udar)
- infekcije mozga ( meningitis, AIDS,virusni encefalitis)
- prenatalne povrede (infekcija majke, loša ishrana ili nedostratak kiseonika)
- poremećaji u razvoju ( autizam i neurofibromatoza)
Faktori rizika
- starost (najčešće kod dece i starijih)
- porodična istorija
- povrede glave
- moždani udar i druge vaskularne bolesti
- demencija
- infekcije mozga
- napadi u detinjstvu (visoke temperature )
Simptomi
- Privremena zbunjenost
- Nekontrolisani trzaji ruku i nogu
- Gubitak svesti
- Psihički simptomi kao što su anksioznost i strah
Dijagnoza
Nakon dobro uzete anamneze, neurolog će izvršiti neurološki pregled.Da bi se utvrdila vrsta epilepsije gleda se ponašanje,motoričke sposobnosti i mentalne funkcije. Laboratorijski nalazi iz krvi će potvrditi da li je bilo nekih infekcija, genetskih stanja koja mogu biti povezana sa epilepsijom. Elektroencefalogram (EEG) je najčešći test koji se koristi za dijagnozu napada. Ako pacijent ima epilepsiju, EEG će zabečežiti promene u moždanim talasima čak i ako trenutno nema epi napad. Dijagnostika kompjuterizovanom tomografijom (CT) i magnetnom rezonancom (MRI) može otkriti stanja u mozgu koja mogu uzrokovati napade kao što su tumori, ciste, krvarenja.
Terapija
Lečenje uglavnom započinje lekovima antiepilepticima. Ukoliko lekovi nisu efikasni,može se predložiti operacija ili druga vrsta tretmana zavisno od uzroka. Mnoga deca kod koje je dijagnostikovana epilepsija, ako nemaju simptome, nakon odredjenog vremena mogu prekinuti terapiju. Mnogi odrasli mogu prekinuti lekove, nakon dve ili više godina bez napada, ali uz konsultaciju sa lekarom.
