Opekotine su oštećenja tkiva koja su posledica toplote, prekomerne izloženosti suncu ili drugom zračenju ili hemijskog ili električnog kontakta. Opekotine mogu biti manji medicinski problemi ili hitna stanja opasna po život.
Toplotni izvor izaziva nastajanje tkivnih oštećennja direktno (kontaktom) ili indirektno (zračenjem).Pri direktnom kontaktu sa pregrejanim telom čija je temperature visoka nastaku duboke opekotine, koje su dobro lokalizovane. Opekotine plamenom najćešće zahvataju veću površinu tela.
Koji su najčešći uzroci opekotina?
- Vatra
- Vruća tečnost ili para
- Vrući metal, staklo ili drugi predmeti
- Električne struje
- Zračenje, poput onog iz X-zraka
- Sunčeva svetlost ili drugi izvori ultraljubičastog zračenja, poput solarijuma
- Hemikalije poput jakih kiselina, razređivača boja ili benzina
Simptomi
Simptomi opekotina razlikuju se zavisno od dubine oštećenja kože. Nekada je potrebno i više dana da bi se razvili ozbiljniji simptomi i znaci dubljeg ošetećenja kože.
Opekotine 1. stepena– ova manja opekotina zahvata samo spoljni sloj kože (epidermis). Može uzrokovati crvenilo i bol.
Opekotine 2. stepena– ova vrsta opekotina pogađa i epodermis i drugi sloj kože (dermis). Može uzrokovati oticanje i crvenu, belu ili mrljastu kožu.
Opekotine 3. stepena – ova opekotina dopire do masnog sloja ispod kože. Izgorela područja mogu biti crna, smeđa ili bela. Opekotine trećeg stepena mogu uništiti živce, uzrokujući utrnulost.
Opekotine 4. stepena – ovo su najteža oštečenja tkiva prouzrokovana izuzezno visokom temperaturom. Karakterišu se ugljenisanim tkivima.
Foto: Shutterstock
Komplikacije opekotina
Izgorena koža podložna je uticajima različitih faktora ali i komplikacijama, poput:
- Bakterijska infekcija kože, koja može dovesti do infekcije krvotoka (sepsa)
- Gubitak tečnosti, uključujući nizak volumen krvi (hipovolemija)
- Opasno niska telesna temperatura (hipotermija)
- Problemi s disanjem zbog unosa vrućeg vazduha ili dima
- Ožiljci ili područja s grebenima uzrokovana prekomernim rastom ožiljnog tkiva (keloidi)
- Problemi s kostima i zglobovima, na primjer kada tkivo ožiljka uzrokuje skraćivanje i zatezanje kože, mišića ili tetiva (kontrakture)
Dijagnoza
Lekar će proceniti ozbiljnost opekotina ispitivanjem vaše kože. Doktor može preporučiti da vas prebace u centar za opekotine, ako rana obuhvata više od 10 posto ukupne površine tela, ako je vrlo duboka, ako je na licu, stopalima ili preponama .
Terapija
Lečenje opekotina zavisi od mesta i težine oštećenja tkiva. Koža opečena od sunca i male opekotine obično se mogu lečiti kod kuće. Duboke ili raširene opekotine trebaju hitnu medicinsku pomoć.
Kada su opekotinom zahvaćeni i dublji slojevi kože, nakon odgovarajuće prve pomoći i procene rane, lečenje može uključivati lekove, obloge za rane, terapiju i operaciju.
Ciljevi lečenja su kontrola bola, uklanjanje mrtvih ćelija, sprečavanje infekcije, smanjenje rizika od ožiljaka i povratak funkcije.
Osobama s teškim opekotinama može biti potrebno lečenje u specijalizovanim centrima za opekotine. Možda će im trebati presađivanje kože za pokrivanje velikih površina. A možda će im trebati emocionalna podrška i meseci praćenja, poput fizikalne terapije.
Lečenje obuhvata:
- Tretmane na bazi vode
- Tečnosti za sprečavanje dehidracije
- Lekovi protiv bolova i anksioznosti
- Kreme, masti ili gelovi na bazi aloe vere
- Obloge
- Antibiotici protiv infekcije (i.v. primena).
