MPV se često radi kao deo kompletne analize krvi Foto: Shutterstock
MPV je jedan od parametara koji krvna slika sadrži i često se radi kao deo kompletne analize krvi, a predstavlja veličinu trombocita, odnosno srednju zapreminu trombocita, koja se uvek posmatra zajedno sa brojem trombocita u kompletnoj krvnoj slici. Krv se sastoji od crvenih krvnih zrnaca ili eritrocita, belih krvnih zrnaca ili leukocita i trombocita – krvnih pločica koje nastaju u koštanoj srži i učestvuju u procesu zgrušavanja krvi. MPV u stvari pruža jasniji uvid u zdravlje trombocita.
Stanje u kojem je nivo trombocita snižen naziva se trombocitopenija, a nastaje usled gubitka trombocita u krvi ili njihove pojačane razgradnje. S druge strane, stanje u kojem je nivo trombocita u krvi povišen naziva se trombocitoza. Kada organizam proizvodi više trombocita, koštana srž otpušta u krv veće, nerazvijene trombocite.
Pomoću MPV nalaza lekari mogu da razlikuju da li je manjak trombocita uzrokovan smanjenom proizvodnjom u koštanoj srži ili je povećana razgradnja trombocita. Lekar može da zatraži MPV test ako pacijent ima neobjašnjiva krvarenja, modrice ili simptome poremećaja krvi, kao što su:
MPV meri se u femtolitrima (fL) i može se razlikovati zavisno od laboratorijskog uređaja, jer svaka laboratorija ima svoje referentne vrednosti, koje se obično kreću između 6,8 do 10,4 fL.
Povišen MPV u krvi može da ukaže na ubrzano uništavanje starijih trombocita i pojačanu proizvodnju novih u koštanoj srži. Novoproizvedeni trombociti su veći od starijih, pa visok broj može da ukaže na to da koštana srž proizvodi mnogo novih trombocita. Povećana proizvodnja trombocita može da se dogodi ako se stariji (manji) trombociti ubrzano uništavaju. S obzirom na to da prevelika količina trombocita povećava rizik od zgrušavanja krvi, povećava se i rizik od stvaranja ugrušaka (tromba) pa tako i duboke venske tromboze pri čemu ugrušci nastaju u nogama te ujedno raste rizik i od moždanog udara i/ili plućne embolije.
Stanja koja se dovode u vezu sa visokim MPV vrednostima su:
U studiji koja ja analizirala moguće učinke dijabetesa, pušenja i hipertenzije na MPV, autori navode da MPV u krvi viši od 11 fL može da bude nezavistan faktor rizika za srčani udar kod pacijenata s koronarnom bolešću, kao i da može da identifikuje pacijente koji su izloženi riziku od akutnih srčanih incidenata.
Nizak MPV u krvi može da ukaže na to da koštana srž ne proizvodi dovoljno novih trombocita. Niske vrednosti ovog parametra krvi mogu da ukažu na to da lekovi ograničavaju sposobnost koštane srži da proizvodi nove trombocite. Na primer, neki hemoterapijski lekovi mogu da imaju takav učinak.
Stanja povezana s niskim MPV vrednostima su:
Potrebno je istaći da niski ili visoki MPV rezultati ne znače da je čovek od nečega bolestan ili ima neki poremećaj. Rezultati pružaju informacije koje lekar može da uzme u obzir prilikom odlučivanja o daljnjim koracima u postavljanju dijagnoze. Takođe, rezultati MPV testa iz krvi sami po sebi ne pružaju dovoljno informacija za postavljanje dijagnoze.
Isto tako, treba imati u vidu da ponekad rezultati mogu da budu veštački povišeni ili sniženi zbog faktora koji nikako nisu u vezi sa određenim medicinskim stanjem. Stručnjaci Cleveland Clinic, na primer, navode kako su studije pokazale da fizički i mentalni stres mogu da utiču na veličinu trombocita. Dugotrajna intenzivna telesna aktivnost može da dovede do povišenog MPV, kao što i osobe s paničnim poremećajima mogu da imaju MPV viši od normalnog, ističu stručnjaci. takođe navode da i sledeći faktori mogu da utiču na vrednosti MPV u krvi: