Karcinom (maligni tumor) prostate je jedna od najčešćih vrsta karcinoma. Prostata je mala žlezda u obliku kestena kod muškaraca, koja čuva i transportuje spermu .
Mnogi karcinomi prostate rastu sporo i ograniceni su samo na prostatu. Medjutim,dok neke vrste karcinoma prostate rastu sporo i možda im je potrebno minimalno ili nikakvo lečenje, druge vrste su agresivne i mogu se brzo proširiti. Rak prostate koji se rano otkrije i ako je još uvek ograničen na prostatu, ima najbolje šanse za uspešno lečenje.
Šta dovodi do karcinoma prostate?
Nije jasno šta uzrokuje karcinom prostate. Ono što lekari znaju je da rak prostate počinje kada ćelije prostate razviju promene u svojoj DNK, odnosno genetskom materijalu. Ove promene (mutacije) govore ćelijama da rastu i brže se umnožavaju nego što to rade normalne ćelije. Abnormalne ćelije koje se akumuliraju formiraju tumor,koji može rasti i zahvatiti oiklono tkivo prostate. Vremenom se neke abnormalne ćelije mogu odvojiti i proširiti (metastazirati) u druge delove tela.
Faktori rizika
Faktori koji mogu povećati rizik od raka prostate uključiju:
- Starije doba (rizik od karcinoma prostate raste sa starenjem),najčešće posle 50 godine.
- Osobe crne rase imaju veći rizik od nastanka raka prostate nego ljudi drugih rasa
- Porodična istorija (ako je krvnom srodniku dijagnostikovan rak, rizik je veći)
- Gojaznost – ljudi koji su gojazni mogu imati veći rizik od raka prostate
Simptomi
Karcinom prostate u ranim fazama može prolaziti potpuno asimptomatski.
Nanapredniji stadujum karcinoma prostate izazvati znake i simptome kao što su:
- Problemi sa mokrenjem
- Krv u urinu i spermi
- Bolovi u kostima
- Erektilna disfunkcija
Komplikacije karcinoma prostate
Karcinom koji se širi (metastazira), može se proširiti na obližnje organe, kao što je mokraćna bešika ili može krvotokom i limfnim sistemom doći do kostiju ili drugih organa. Jednom kada se rak prostate proširi na druge delove tela, on i dalje može da reaguje na lečenje i može se kontrolisati ali je malo verovatno da će biti izlečen.
Dijagnoza
U postavljanju dijagnoze koriste se anamneza, laboratorijski nalazi – PSA (prostata specifičan antigen) fizikalni tj digitorektalni pregled, transrektalni utrazvuk i magnetna rezonanca.
Fizikalnim pregledom mogu da se utvrde razne abnormalnosti u teksturi, obliku i veličini prostate. Iz krvi se može uraditi PSA-ukoliko je vrednost veća od uobičajene,može se posumljati na rak prostate. Pored ultrazvučnog i pregleda magnetnom rezonancom može se uraditi biopsija i to je jedina metoda koja može verifikovati dijagnozu karcinoma prostate.
Terapija
Lečenje karcinoma prostate zavisi od nekoliko faktora,poput brzine rasta karcinoma, širenja i ukupnog zdravlja, kao i potencijalnih koristi ili neželjenih efekata lečenja.
Kod karcinoma prostate niskog gradusa možda neće odmah biti potrebno lečenje.Umesto toga lekari ponekad preporučiju aktivan nadzor. Hirurška intervencija je opcija ya lečenja raka prostate koji je ograničen na prostatu.Tretmani terapija zračenjem mogu da uključiju-zračenje koje dolazi izvan tela(zračenje spoljašnjim snopom ) i zračenje smešteno u samom telu pacijeta (brahiterapija). Hemoterapija može biti opcija lečenja za lečenje karcinoma koji se proširio na druga područja tela.
I na kraju ciljana terapija lekovima može se preporučiti za lečenje uznapredovalog ili ponovljenog karcinoma
