Hemolitička anemija je posledica povećane razgradnje eritrocita, koju koštana srž nije u stanju da nadoknadi. Ovaj oblik anemije može biti posledica neke bolesti, kada se može izlečiti, ako se otkrije uzrok stanja, ili posledica naslednog poremećaja, koji zahteva doživotnu terapiju. Eritrociti se stvaraju u koštanoj srži, njihova uloga jeste da prenesu kiseonik do svih organa.
Hemolitička anemija – simptomi
Crvena krvna zrnca, eritrociti, se na oko svakih 120 dana, zamenjuju svežim crvenim krvnim zrncima iz koštane srži. Kod hemolitičke anemije, crvena krvna zrnca nestanu, pre nego što koštana srž stvori nove eritrocite.
Pacijenti sa dijagnozom hemolitičke anemije lako se umaraju, jer njihova telo nema dovoljno kiseonika. Česti simptomi su i kratak dah i vrtoglavica, a nekada koža može postati bleda. Ukoliko se anemija ne leči može doći do oštećenja vitalnih organa, zbog nedostatka kiseonika.
Urođene hemolitičke anemije
Kongenitalna hemolitička anemija je stanje u kojem crvena krvna zrnca rano odumiru usled naslednog poremećaja. Ova vrsta hemolitičke anemije, najčešće je posledica genetski nasleđenih poremećaja kao što je srpasta anemija, koja nastaje kada eritrociti ili crvena krvna zrnca, promene oblik i postanu srpasti, usled čega može doći do blokade krvnih sudova. Crvena krvna zrnaca odumiru posle 10 do 20 dana, ova bolest je najčešća kod ljudi afričkog porekla. Ova bolest može da negativno utiče na svaki deo tela i da prouzrokuje šlog, oboljenja srca, pluća, kostiju, slezine.
Nasledno stanje je i nedostatak glukoza-6-fosfat dehidrogenaze, ključnog enzima u crvenim krvnim zrncima, usled čega dolazi do pucanja i preranog raspadanja crvenih krvnih zrnaca.
Talasemija je takođe nasledni poremećaj, koji nastaje zbog nepravilnog stvaranja jednog od četiri lanaca aminokiselina koje čine hemoglobin. Bolest je zastupljenija među osobama afričkog, filipinskog, mediteranskog, jugoistočnog azijskog, indijskog i kineskog porekla.
Nasledna sferocitoza uzrokovana je oštećenjem proteina ćelijske membrane eritrocita, zbog čega eritrociti imaju loptasti oblik. Ovakav oblik je nepovoljan, u uskim kapilarima, kroz koje prolaze dolazi do mehaničkog oštećenja eritrocita, pa zato crvena krvna zrnca prerano odumru. Bolest je česta kod severnoevropskih naroda.
Stečene hemolitičke anemije
Stečena hemolitička anemija, nastaje kad neka bolest uzrokuje prerano uništavanje zdravih crvenih krvnih zrnaca. Ima više tipovi stečene hemolitičke anemije.
Autoimuna hemolitička anemija čini polovinu svih slučajeva hemolitičke anemije. Iz razloga koji nisu u potpunosti poznati imuni sistem cilja i uništava zdrava crvena krvna zrnca. Istraživanja su pokazala da određene bolesti i infekcije mogu povećati rizik od autoimune hemolitičke anemije. Te bolesti su leukemija, limfom, hepatitis, Epstein-Barr virus, citomegalovirus, HIV i autoimuni poremećaji, kao što je lupus. Ova vrsta hemolitičke anemije češća je kod žena starijih od 40 godina.
Aloimuna hemolitička anemija je oblik stečene anemije, kada imuni sistem napada strana crvena krvna zrnca primljena tokom transfuzije krvi. Trudnice takođe mogu dobiti ovu vrstu hemolitičke anemije, ako beba i mama imaju različite krvne grupe.
Hemolitička anemija može biti posledica upotrebe nekih lekova. Penicilin, acetaminofen, levodopa, lekovi protiv malarije i antiinflamatorni lekovi mogu izazvati ovaj oblik malokrvnosti.
Mehanička hemolitička anemija posledica je mehanički izazvanog oštećenja crvenih krvnih zrnaca. To je još jedan oblik stečene anemije koji može nastati kao posledica delovanja krvnih ugrušaka u malim krvnim sudovima na crvena krvna zrnca. Može biti i posledica različitih tumora, a i trudnice sa preeklampsijom su u opasnosti da razviju ovaj oblik malokrvnosti.
Hemolitička anemija leči se usporovanjem uništavanja crvenih krvnih zrnaca
Lekari nastoje da uspore uništavanje crvenih krvnih zrnaca i da obezbede telu dovoljnu količinu eritrocita za normalno funkcionisanje. Kratkoročne terapije uključuju transfuziju krvi, lekove za suzbijanje imunološkog odgovora tela ili podsticanje stvaranja zdravih crvenih krvnih zrnaca. Stanje se na kratke staze nastoji da poboljša i plazmaferezom, kada se ih krvi osobe uklanjaju antitela koja uništavaju crvena krvna zrnca.
Dugoročne terapije uključuju hirurško uklanjanje slezine, s ciljem da se spreči uništavanje eritrocita. Dugoročna terapija je i transplantaciju krvi ili matičnih ćelija koštane srži, s ciljem da se oštećene ćelije i koštana srž zamene zdravim ćelijama donora. Pacijenti sa naslednim oblikom hemolitičke anemije, moraju doživotno da kontrolišu stanje, dok se stečeni oblici mogu izlečiti, ako se otkrije uzrok koji dovodi do promena.
