Tokom analize komaraca sa teritorije grada Beograda detektovan je virus Zapadnog Nila, saopštilo je Javno komunalno preduzeće „Gradska čistoća“ iz kojeg poručuju građanima da budu oprezni i ne zanemaruju simptome, te da se obavezno jave lekaru usled pojave visoke temperature, glavobolje, malaksalosti ili osipa u predelu grudnog koša.
Kako prepoznati simptome
Groznica Zapadni Nil je virusno oboljenje koje se prenosi ubodom zaraženog komaraca. Većina inficiranih osoba, njih oko 80 odsto, nema nikakve simptome i znakove bolesti. Kod manjeg procenta zaraženih osoba, oko 20 odsto, simptomi podsećaju na grip, sa naglom pojavom povišene telesne temperature, glavoboljom, bolovima u mišićima i zglobovima, umorom, blagim prolaznim osipom i limfadenopatijom (uvećanje limfnih čvorova).
Teška klinička slika dovodi i do fatalnih posledica
Kod manjeg broja osoba javljaju se ozbiljni simptomi u vidu težih zapaljenskih bolesti centralnog nervnog sistema. Takva teška klinička slika može se videti kod jedne od 150 zaraženih osoba, i češće su kod ljudi starijih od 50 godina, a najčešće u populaciji od 75 godina.
Teška klinička slika, koja može imati i fatalne posledice, javlja se u slučaju nastanka aseptičnog meningitisa ili encefalitisa, odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti, koji zahteva hospitalizaciju. Kod osoba sa ovakvim stanjem javljaju se glavobolja, ukočen vrat, stupor (tupost), dezorijentisanost, koma, tremori, konvulzije, slabost mišića i paraliza. U riziku da razviju teži oblik bolesti su hronični bolesnici, a pogotovo kardivaskularni. I osobe koje se izbore sa infekcijom, nakon što je preleže mogu da razviju dugotrajne posledica, kao što su umor, gubitak pamćenja, teškoće prilikom hodanja, mišićna slabost i depresija.
Da bi slučaj infekcije virusom Zapadnog Nila bio potvrđen, uz ispoljenu kliničku sliku meningitisa, encefalitis i meningoencefalitisa, neophodno je da se potvrdi prisustvo odgovarajućih antitela u likvoru kod obolelog pacijenta.
Ko i kako se prenosi groznica
Ovaj virus prenose ženke, tačnije ženke komaraca. One se hrane krvlju, a mužjaci voćnim sokovima. Komarce, naime, privlače isparenja iz naše kože, a ta isparenja i znoj sadrže više do 300 različitih komponenti. Komarac nađe žrtvu na osnovu koncentracije ugljen-dioksida i na osnovu toga prilazi žrtvi, a onda posle toga bira mesto za ubod.
Stručnjaci kažu da svako ko za tri do 14 dana dobije temperaturu, groznicu, glavobolju treba da ode kod lekara, jer se baš u tom periodu i javljaju simptomi.
Bolest se ne prenosi sa čoveka na čoveka, vazduhom, hranom, a ni seksualnim putem. Međutim, može se preneti transfuzijom krvi, transplantacijom organa, transplacentarno sa majke na dete i dojenjem.
U Srbiji do sada 98 smrtnih slučajeva
Klimatske promene, intenzivan međunarodni saobraćaj, širenje vektora na nova geografska područja, češće izlaganje ljudi divljim životinjama i insektima, razlozi su za širenje bolesti u nastajanju, a među njima je i groznica Zapadnog Nila (GZN) koju prenose komarci. Izazivaju je inficirane ženke komaraca, a simptomi se kod čoveka javljaju tri do 14 dana od uboda.
Groznica Zapadnog Nila u Srbiji je prvi put dijagnostikovana 2012. godine i u početku se mislilo da ovaj virus prenose samo tigrasti azisjki komarci, međutim, ispostavilo se da je prenosi i domaći kuleks pipines komarac. Od 2012. do 2019. godine u našoj zemlji registrovano je ukupno 1.016 slučajeva zaraze i 98 smrtnih ishoda, zvanični su podaci Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanovović Batut“. Prošle, 2020. godine, Srbija prvi put nije zabeležila nijedan slučaj zaraze ovim virusom u humanoj populaciji, a bilo je zaraženih komaraca.
Kako se leči groznica Zapadnog Nila
Groznica Zapadnog Nila se u većini slučajeva završava potpunim oporavkom, posle nekoliko nedelja ili meseci. Protiv nje ne postoji specifična terapija, niti vakcina. Leči se lekovima, samo simptomatski, a pravu preventivu predstvalja uništavanje komaraca.
Mere prevencije:
– Izbegavajte boravak van kuće u zoru i sumrak
– Tokom boravka na otvorenom koristite repelente
– Nosite odeću sa dugačkim rukavima i nogavicama
– Koristite zaštitne mreže na vratima i prozorima
– Isušite izvore stajaće vode
– Najmanje jednom nedeljno praznite vodu iz saksija, posuda za kućne ljubimce…
– Ukloniti odbačene gume
– Ograničiti davalaštvo krvi u područjima gde cirkuliše virus
– Izbegavajte da pijete pivo jer lete ne pivopije
– Smanjite slatkiše, ujedaju njihove ljubitelje
– Ne stavljate parfeme jer ih oni privlače
– Perite noge, privlače ih jaki mirisi nogu
– Stavite mrežice na prozore
– Redovno menjajte vodu iz vaza, posuda za cve}e
– Bacite stare gume
– Komarcima smetaju etarska ulja
– Pogotovo im smeta ulje eukaliptusa i karanfili}a
– Pored prozora možete staviti posudu sa malo sirća, i ono ih odbija ili ga namažite na izložene delove kože
– Zasadite u bašti ili na terasi bosiljak, ne podnose njegov miris
Potekao iz oblasti Zapadni Nil u Ugandi
Ovaj virus prvi put je izolovan i identifikovan upravo u oblasti Zapadni Nil, u Ugandi, 1937. godine. Danas je najrasprostranjeniji arbovirus na svetu, odnosno virus koji se prenosi insektima, a rezervoar zaraze su ptice, uglavnom gavrani i čavke.
Spada u preteće bolesti u Evropi, odnosno u grupu „bolesti u nastajanju“, čija je učestalost u poslednje dve decenije porasla. Na pojedinim područjima Evrope prisutna je još od 60-ih godina prošlog veka.
