U Srbiji svakog dana srčani udar doživi u proseku 42 osobe a oko 12 osoba nažalost umre. Prema podacima Instituta za javno zdravlje „Dr Milan Jovanović Batut“ tokom 2022. godine pre 70-te godine života umlo je skoro 40odsto, a pre 65-te godine života 23 odsto obolelih od srčanog udara. U Sjedinjenim Američkim Državama neko doživi srčani udar na svakih 40 sekundi, navode Centri za kontrolu i prevenciju bolesti SAD-a. Kardiovaskularne bolesti, uključujući srčani udar, vodeći su uzrok smrti u Srbiji, ali na sreću većina ljudi preživi svoj prvi srčani udar i nastavi da vodi normalan život.
Na šta nas sve može upozoriti bol nakon srčanog udara
Istraživanje, objavljeno u časopisu Journal of the American Heart Association, pokazalo je da su ljudi koji su prijavili ekstremni bol godinu dana nakon srčanog udara – čak i bol koja nije povezana sa srčanim problemima – imali više nego dvostruko veću verovatnoću da će umreti tokom osmogodišnjeg perioda praćenja.
Bol bi trebalo da bude nešto na šta bi i lekari i pacijenti trebalo da obrate posebnu pažnju u mesecima nakon srčanog udara, smatraju istraživači.
Iako, na sreću, sve više ljudi preživljava srčane udare u poređenju s prethodnim decenijama, malo je istraživanja o uticaju bola na smrtnost nakon srčanog udara, kažu naučnici.
Lekovi protiv bolova povećavaju rizik od kardiovaskularnih problema
Za ovo istraživanje, naučnici su analizirali zdravstvene podatke 18.376 pacijenata mlađih od 75 godina koji su doživeli srčani udar i bili praćeni u registru obolelih između 2004. i 2013. godine. Pacijenti su na kontrolnim pregledima popunjavali upitnike o nivou bola. Međutim, istraživanje nije utvrdilo koliko dugo je bol trajao.
Bol nije bio neuobičajen među preživelima od srčanog udara. Dva meseca nakon srčanog udara, 65 odsto pacijenata je prijavilo neki oblik bola. Taj broj je opao nakon godinu dana, kada je oko 45 odsto pacijenata prijavilo umeren ili ekstreman bol.
Čak i na umerenom nivou bola, osobe su bile u riziku od dodatnih ozbiljnih zdravstvenih problema. U poređenju s učesnicima koji nisu prijavili bol, oni koji su prijavili umeren bol imali su 35 odsto veću verovatnoću da će umreti od bilo kojeg uzroka u periodu praćenja. Bol se pokazao kao veći indikator rizika od smrti nego faktori poput upotrebe duvana.
Istraživanje nije moglo tačno utvrditi uzrok veze između bola i rizika od smrti. Dr. George Dangas, interventni kardiolog u bolnici Mount Sinai i šef kardiologije u Mount Sinai Queens u Njujorku, veruje da bol može biti znak upale.
– Lekovi protiv bolova, čak i oni koji se prodaju bez recepta, mogu povećati rizik od kardiovaskularnih problema, rekao je Dangas. Pored toga, bol može biti i prepreka promenama životnog stila koje bi mogle smanjiti rizik od novog srčanog udara, poput vežbanja.
Grupa koja je sklonija pojavi bola nakon preživeljenog srčanog udara
Nova studija služi kao podsetnik lekarima, da posebnu pažnju posvete pacijentima koji prijavljuju bol nakon srčanog udara.
Istraživači su otkrili da su tri demografske grupe bile sklonije prijavljivanju ekstremnog bola: žene, nepušači i osobe s dijabetesom. Dangas ističe da lekari ne smeju zanemariti ove pacijente kada prijave jak bol.
Za pacijente je važno da budu iskreni sa svojim lekarima i da ih obavezno obaveste o tome kako se osećaju i da ne umanjuju značaj bola.
Promene u načinu života, kao što su prestanak pušenja, snižavanje visokog krvnog pritiska i holesterola, često su najvažnije stvari koje preživeli srčani udar mogu učiniti, posebno ako imaju bol nakon toga, kažu lekari.
– Za pacijente kod kojih se javlja bol nakon srčanog udara, posebno je važno smanjiti druge faktore rizika, kao što su pušenje, visok krvni pritisak i visok nivo holesterola, istikla je koautorka studije dr. Linda Vixner, vanredna profesorka medicinskih nauka na Univerzitetu Dalarna u Švedskoj.
