Kako da prepoznate početak psorijaze: Prvi simptomi na rukama, noktima i vlasištu

Psorijaza je autoimuna bolest kože koja uzrokuje crvene, ljuskave fleke  na koži, a može da zahvati bilo koji deo tela. Nije zarazna i ne prenosi se dodirom, niti kapljičnim putem

Početak psorijaze treba prepoznati na vreme jer upravo rano prepoznavanje jeste ključ uspešnog lečenja, podsećaju lekari. Psorijaza je autoimuna bolest kože koja uzrokuje crvene, ljuskave fleke  na koži, a može da zahvati bilo koji deo tela, a najčešće se javlja na rukama (laktovima), kolenima, vlasištu, noktima i donjem delu leđa.

Šta je psorijaza?

Preporučujemo

Psorijaza je hronična, upalna bolest kože koja pogađa milione ljudi širom sveta. Stručnjaci Cleveland Clinic navode da je psorijaza češća nego što se misli – procenjuje se da ovaj problem ima oko 3 odsto svetske populacije. Iako može da se pojavi u bilo kojoj životnoj dobi, najčešće počinje između 15. i 35. godine. Psorijaza nije zarazna, što znači da se ne prenosi dodirom ili kapljičnim putem.

Prema National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases - Nacionalnom institutu za artritis i mišićno-koštane bolesti (NIAMS), reč je o autoimunom poremećaju u kojem imunološki sastav ubrzava rast ćelija kože. Normalno se ćelije kože obnavljaju svake 3 do 4 nedelje, ali kod psorijaze taj proces traje svega 3 do 7 dana, što dovodi do stvaranja zadebljanih, crvenih i ljuskavih područja na koži.

Na kojim delovima tela se psorijaza razvija?

Psorijaza može da zahvati bilo koji deo tela, a najčešće se javlja na laktovima, kolenima, vlasištu, rukama, noktima i donjem delu leđa. Osim kože, bolest može da utiče i na zglobove, u obliku psorijatičnog artritisa, ali i da deluje na mentalno zdravlje. Za razliku od psorijaze koja zahvata kožu, psorijatični artritis uzrokuje bol, ukočenost i oticanje zglobova, a dugoročno može da dovede i do njihovog oštećenja. Ova veza  jasno pokazuje da psorijaza nije samo estetski problem, već složeno zdravstveno stanje koje zahteva sveobuhvatnu medicinsku negu.

Kako izgleda početak psorijaze - prvi simptomi

Prvi simptomi psorijaze mogu da budu suptilni i lako se zamene sa običnom iritacijom ili suvoćom kože. Najčešće se na početku pojavljuju male crvene fleke, koje postupno postaju prekrivene srebrnkastim ljuskama. Na licu, rukama ili vlasištu početak psorijaze može izgledati poput peruti, ali se razlikuje po jasno ograničenim crvenim plohama ispod ljuski. Prepoznavanje simptoma u ranoj fazi je ključno jer rana terapija može da ublaži tok bolesti i sprečiti teže oblike.

Prvi simptomi psorijaze prema delovima tela mogu da budu:

Psorijaza vlasišta: prema Mayo Clinic, psorijaza na vlasištu često uzrokuje jaku perut, svrab i zadebljanja koja mogu da se šire izvan linije kose, na čelo, vrat ili uši. Kod nekih osoba psorijaza vlasišta može da dovede do gubitka kose (alopecije), a češanje zahvaćenih područja dodatno može pogoršati opadanje kose. Simptomi psorijaze vlasišta mogu se razlikovati zavisno od težine bolesti. Kod blagih oblika javlja se tek manja količina tankih ljuspica ili ljušćenje koje nalikuje peruti. Umerena do teža psorijaza vlasišta obično uključuje uzdignute mrlje s belim ili srebrnastim slojem mrtvih ćelija koje mogu da zahvataju većinu ili celo vlasište. Rano prepoznavanje simptoma i pravilna nega vlasišta ključni su za kontrolu bolesti i smanjenje rizika od komplikacija poput gubitka kose.

Psorijaza na rukama i noktima: prema podacima National Psoriasis Foundation, na noktima mogu da se pojave sitna udubljenja (rupice), nokti mogu da budu zadebljani i delimično da promene boju. Takođe, mogu da se razviju vodoravne brazde preko noktiju (Beauove linije), a  nokti mogu da postanu toliko tanki da počnu da se lome i ljuskaju. Debeli sloj kože ispod vrha nokta može početi da se ljušti i polako odvaja od ležišta nokta (oniholiza), što može da dovede do razvoja gljivica na noktima. Psorijaza na može da uzrokuje bolne i neugledne fleke na dlanovima, koži između prstiju na rukama, ali i oko zglobova.

Psorijaza na licu: iako ređa, psorijaza na licu može da izazove crvene i ljuskave plakove na osetljivim područjima poput kapaka ili ušnih resica. Psorijaza na licu obično počinje na liniji kose i širi se prema bradi. Simptomi mogu zaličiti na perut ako se plak formira na liniji vlasišta/kose i ljuspice počnu da otpadaju. Psorijaza koja se formira blizu usta može da utiče na sposobnost normalne konzumacije hrane - otežava ishranu i uzrokuje neprijatnost.

Psorijaza na nogama: oko 57 odsto osoba koje žive s psorijazom ima crvene, smeđe ili ljubičaste fleke na kolenima koje izgledaju kao uzdignute naslage zadebljane kože. Zahvaćena područja mogu da svrbe, peckaju ili žare, a na njima mogu da se pojave i mehurići. Suva koža se  ljušti, ali i puca ili krvari. Ovi simptomi mogu da variraju od osobe do osobe, a njihovo rano prepoznavanje pomaže u pravovremenom započinjanju tretmana i sprečavanju daljeg širenja psorijaze.

Dermatolozi podsećaju da simptome mogu da pogoršaju različiti faktori. Stres, na primer, podstiče imunološki sistem na pojačanu aktivnost, što može da izazove nove epizode. Infekcije, poput streptokokne upale grla, takođe su poznati okidači, dok oštećenje kože (poput posekotina ili opekotina) mogu da dovedu do pojave novih lezija na istom mestu – fenomen poznat kao Köbnerov efekt.