Disleksija je specifična poteškoća u učenju koja prvenstveno utiče na veštine čitanja i pisanja Foto: Shutterstock
Disleksija i ADHD poremećaj (nedostatak pažnje) dele genetske veze, pokazala je studija istraživača sa University of Edinburgh. Naučnici su dali novo viđenje na genetsku osnovu disleksije (teškoća sa čitanjem i pravopisom), pokazujući kako se ona preklapa sa poremećajem hiperaktivnosti deficita pažnje ili ADHD poremećajem (teškoće u koncentraciji, hiperaktivnost i impulsivnost), a rezultati istraživanja objavljeni su u Molecular Psychiatry.
Disleksija je specifična poteškoća u učenju koja prvenstveno utiče na veštine čitanja i pisanja. Međutim, to ne utiče samo na ove veštine, jer disleksija je zapravo proces obrade informacija. Osobe sa disleksijom mogu da imaju poteškoća u obrađivanju i pamćenju informacija koje vide i čuju, što može da utiče na učenje i sticanje veština pismenosti. Disleksija takođe može da utiče i na druge oblasti kao što su organizacione veštine.
ADHD poremećaj ili poremećaj nedostatka pažnje/hiperaktivnosti je hronično stanje i jedan od najčešćih i najviše proučavanih neurorazvojnih poremećaja kod dece, koji se često nastavlja u odraslom dobu. To je dugotrajno stanje mozga koje uzrokuje disfunkciju izvršne vlasti, što znači da remeti sposobnost osobe da upravlja sopstvenim emocijama, mislima i postupcima. ADHD uključuje kombinaciju upornih problema, kao što su teškoće u održavanju pažnje, hiperaktivnost i impulsivno ponašanje.
Studija, koju vodi University of Edinburgh, prva je koja istražuje genetske veze sa disleksijom za koju se veruje da pogađa 10 odsto populacije u kontekstu neurorazvojnih i psihijatrijskih osobina. Nalazi istraživanja, kažu stručnjaci, mogli bi da pomognu u prilagođavanju ciljanih sistema podrške obrazovanju, zapošljavanju i dobrobiti za osobe sa disleksijom ili ADHD jer pomažu u shvatanju biologije koja stoji iza disleksije i ADHD poremećaja.
Istraživači su analizirali su velike javne anonimne skupove genetskih podataka o 10 neurorazvojnih i psihijatrijskih stanja, zajedno sa genetskom statistikom o disleksiji iz analize oko milion ljudi. U saradnji sa 23andMe, kompanijom za genomiku i biotehnologiju, koristili su statistički alat da pronađu grupe genetski sličnih osobina za disleksiju i 10 neurorazvojnih i psihijatrijskih osobina uključujući ADHD, anoreksiju nervozu i Touretteov sindrom. Sproveli su detaljnije analize kako bi identifikovali specifične genetske regione koji se preklapaju između disleksije i ADHD.
Među 10 psihijatrijskih osobina uključenih u studiju, identifikovano je 5 genetski uvezanih klastera poznatih kao latentni genomski faktori. ADHD je bio u snažnijoj vezi sa faktorom pažnje i poteškoćama u učenju nego sa faktorima koji imaju veze sa neurorazvojnim osobinama kao što su autizam i Touretteov sindrom. Nastavne analize faktora pažnje i teškoća u učenju identifikovale su 49 genetskih regiona i 174 gena koji dele disleksija i ADHD, od kojih 40 regiona i 121 gen nisu prethodno identifikovani.
– Ovo je prvi put da su genetske veze sa disleksijom proučavane u kontekstu psihijatrijskih osobina. U budućnosti, druge poteškoće u učenju kao što su diskalkulija ili dispraksija treba da budu uključene kako bi se omogućilo detaljnije shvatanje odnosa između njih – ističe doktor translacionih neuronauka dr Austėja Čiulkinytė sa University of Edinburgh.