Buergerova bolest (Thromboangiitis obliterans/Buerger), poznata kod nas i kao Birgerova bolest, i dalje je predmet neslaganja i nedoumica u stručnima krugovima. Ono što je poznato i nesporno je da je reč o bolesti kardiovaskularnog sistema, odnosno jedan oblik zapušenja samih vena. Uzroci se još uvek istražuju.
Još uvek nije jasno definisano kako nastaje Buergerova bolest
Dok neki naučnici tvrde da je osnovni uzrok nastanka Buergerove bolesti alergijska reakcija na sastojke duvanskog dima, drugi zastupaju tezu da je u pitanju bakterijska infekcija, odnosno prisustvo bakterija kao pokretača. Postoje i istraživači koji nude dokaze da je reč o autoimunom procesu.
Što se tiče lečenja, naučni zaključci su blizu jedinstvenog stava da je prvi uslov za izlečenje potpuni prekid konzumiranja duvana i izbegavanje boravka u prostorijama sa duvanskim dimom.
Buergerova bolest: Koji su uobičajeni simptomi
Samu bolest izaziva upalni proces zida jedne ili više vena što prouzrokuje trombozu – zapušenje dela „upaljene“ vene. Najčešće su to vene na nogama i u regiji potkolenica, mada ni druge nisu izuzete od rizika i pojave opisanog procesa.
Bolest je asimptomatska u početku, iako kasnije razvija vrlo karakteristične simptome. U velikoj opasnosti su mlade osobe koje često čak i neke upozoravajuće znake ne shvataju ozbiljno, pripisujući ih drugim razlozima. Prvi simptomi su:
- ograničeno bolno crvenilo po koži potkolenica (često menja lokalizaciju, stanje je poznato kao Thrombophlebitis migrans, migrirajuća upala površinskih vena)
- hladnoća i trnjenje u stopalima
- promene kože oko nokatne ploče prstiju ili palčeva na stopalu (samo delovi su crveni i otečeni).
Drugi simptomi napretka
Kada se pojave bolni grčevi u listovima za vreme kretanja, upalni proces je već zahvatio arterijski sud. Dalji razvoj bolesti kao i simptomi i klinička slika zavise od toga na kojoj je dužini i na kom krvnom sudu je došlo do prekida protoka, čiji je uzrok upalno-trombotični proces. Kada se Buergerova bolest prepozna na vreme i započne blagovremeno sa adekvatnom terapijom, moguće je delovati preventivno na invaliditet, odnosno izbeći amputaciju.
Gangrena kao posledica
Najozbiljnija komplikacija ishemijskog sindroma (stanje u kome krv uopšte ne dolazi u deo tela koji je snabdevala obolela (zapušena) arterija, karakterišu veoma jaki bolovi, ali i razvoj gangrene. U tom slučaju jedina preostala opcija je amputacija. Visinu, odnosno intenzitet širenja često određuje anatomska lokalizacija neprohodnog krvnog suda.
Kako se leči Buergerova bolest
Prvi uslov za izlečenje u stadijumima koji dozvoljavaju lečenje jeste potpuni prekid korišćenja duvana. Takođe, i prekid boravka u prostorijama sa duvanskim dimom. Upalu je moguće zaustaviti lekovima. Međutim, protok kroz upaljeni segment arterije zahvaćen trombozom nije moguće uspostaviti, a da bi se ugroženi ekstremitet spasao, potrebno je ponovo osigurati barem minimalni priliv arterijske krvi. Primena antikoagulantne terapije kod Buergerove bolesti nije pokazala rezultate kao kod ostalih sličnih oboljenja. U aktuelno vreme lečenje se sve više sprovodi klasičnim vaskularno-hirurškim intervencijama.
Kakva je prognoza za pacijente
U najvećem riziku od obolevanja su mlađi muškarci (20-40 godina), aktivni pušači, osobe pod velikim stresom i pacijenti sa istorijom kardivaskularnih oboljenja, kao i imunokompromitovane osobe. Buergerova bolest i pored napretka medicine danas često ima neizvesnu prognozu, uz moguće teške posledice kao što su gangrena ili amputacije. Zato je od velikog značaja prepoznavanje ranih simptoma, kao i prevencija prestanka pušenja.
