Najosnovnija genetska razlika je da li je pacijent muškarac ili žena Foto: Shutterstock
Doživljaj bola različit je kod žena i kod muškog pola, ali, do sada niko nije uspeo da otkrije – zašto. Međutim, naučnici sa University of Arizona imaju prve dokaze o razlikama u odnosu na pol o tome kako se bol doživljava. U nedavnoj studiji objavljenoj u Brain, istraživači sa University of Arizona Health Sciences postali su prvi koji su identifikovali funkcionalne polne razlike u nociceptorima – specijalizovanim nervnim ćelijama koje proizvode bol.
Nalazi podržavaju primenu pristupa zasnovanog na preciznoj medicini koji smatra da je pol pacijenata osnovni za izbor tretmana za kontrolisanje bola.
– Ovaj rad je veliki napredak u spoznaji kako bol može da se doživi kod muškaraca i kod žena. Rezultati naše studije podržavaju zaključak da su nociceptori, osnovni gradivni blokovi bola, različiti kod muškaraca i žena. To pruža priliku da se posebno i potencijalno bolje tretira bol kod muškaraca i žena, i to je ono što pokušavamo da uradimo – istakao je dr Frank Porreca, direktor istraživanja u Comprehensive Center for Pain & Addiction na University of Arizona.
Dr Porreca i njegov istraživački tim fokusirali su svoju studiju na ekscitabilnost nociceptorskih ćelija koje se nalaze blizu kičmene moždine u gangliji dorzalnog korena. Kada se aktiviraju oštećenjem ili povredom, nociceptori šalju signal kroz kičmenu moždinu do mozga koji dovodi do percepcije bola. Na primer, dodirivanje vruće ringle je stimulans visokog intenziteta, dok je bol koji izaziva trenje kragne o kožu izgorelu na suncu niskog intenziteta, ali obe situacije izazivaju određenu percepciju bola. U situacijama sa povredama kao što su opekotine od sunca, lekovi protiv bolova, uključujući nesteroidne antiinflamatorne lekove kao što je ibuprofen, deluju tako što normalizuju prag za aktivaciju nociceptora, čime blokiraju bol izazvan stimulusima niskog intenziteta kao što je trljanje košulje.
Prateći prethodna istraživanja o odnosu između hroničnog bola i sna, neočekivane razlike u doživljaju bola među polovima navele su dr Porreca da za ovu studiju odabere dve supstance – prolaktin i oreksin B. Prolaktin je hormon odgovoran za laktaciju i razvoj tkiva dojke, a oreksin je neurotransmiter koji pomaže da ostanete budni. Međutim, i prolaktin i oreksin imaju mnoge druge funkcije koje se tek sada otkrivaju.
Istraživački tim je koristio uzorke tkiva mužjaka i ženki miševa kako bi testirao efekat prolaktina i oreksina B na pragove aktivacije nociceptora koji mogu da dozvole stimulansima niskog intenziteta da izazovu bol.
– Ono što smo otkrili je da kod muškaraca i žena ili mužjaka i ženki, ono što menja pragove nociceptora može da bude potpuno drugačije. Kada smo dodali senzibilizirajuće supstance koje snižavaju ove pragove za aktivaciju, otkrili smo da prolaktin senzibilizira samo ženske ćelije, a ne muške ćelije, a oreksin B samo muške ćelije, a ne i ženske ćelije. Zapanjujući zaključak iz ovih studija je da postoje muške ćelije nociceptori i ženski nociceptori, nešto što nikada ranije nije bilo prepoznato – objasnio je dr Porreca.
Istražujući dalje naučnici su blokirali signalizaciju prolaktina i signalizaciju oreksina B i ispitali efekat na prag za aktivaciju nociceptora. Kao što se očekivalo, blokiranje signalizacije prolaktina smanjilo je aktivaciju nociceptora kod žena i nije imalo efekta kod muškaraca, dok je blokiranje signalizacije oreksina B bilo efikasno kod muškaraca, a ne kod žena.
– Do sada je pretpostavka bila da su pokretački mehanizmi koji proizvode bol isti kod muškaraca i žena. Ono što smo otkrili je da su osnovni mehanizmi, koji dovode do percepcije bola, različiti kod mužjaka i ženki miševa, kao i kod muškaraca i žena – naveo je dr Porreca po kojem ovi novi nalazi ukazuju na novi način pristupa lečenju stanja bola.
– Mi donosimo koncept precizne medicine uzimajući u obzir genetiku pacijenta kako bi se osmislila terapija u lečenje bola. Najosnovnija genetska razlika je da li je pacijent muškarac ili žena. I možda bi to trebalo da bude prvo razmatranje kada je u pitanju lečenje bola – zaključuje dr Porreca.