Degeneracija žute mrlje (makule) je bolest starijeg životnog doba i stanje koje nije praćeno dovoljno jasnim simptomima. Ne boli, a postepeno dovodi do oštećenja centralnog vida koji se ne može korigovati naočarima. Žuta mrlja je deo mrežnjače odgovoran za centralni vid. Moguće je da na početku bolesti pacijent ne može da primeti zamućenje ili iskrivljen vid. Kod vlažnog oblika degeneracije makule, zamućeno područje može da ima slepi prostor (da deluje sivo, crno, crvenkasto) u središtu vidnog polja.
Kako osoba sa degeneracijom žute mrlje vidi sat?
Degeneracija makule je stanje u kojem pacijent neće u potpunosti izgubiti vid, ali, na primer, neće moći da čita, dok će biti u mogućnosti da se snalazi u prostoru. Simptomi bolesti su tihi i neprimetni dok ne dođe do značajnijeg oštećenja centralnog vida. Nejasan centralni vid ne može da se koriguje naočarima sa odgovarajućom dioptrijom.
Na primer, ako osoba pogleda u sat sa kazaljkama, videće dobro brojeve oko ivice, ali će slabije videti same kazaljke. Moguće je da objekti deluju uvijeno, iskrivljeno, javlja se i osetljivost na bljesak svetla, a ponekad je jedan predmet različite veličine na jednom u odnosu na drugo oko.
Može da dođe i do vidnih halucinacija
Pacijentima je često potrebno duže vreme da prilagode vid kada iz osvetljene prostorije uđu u tamnu. Nekada i do 30 minuta. Moguće je da se u slepom prostoru u središtu vida primete slike objekata ili ljudi.
Ovaj fenomen je posledica pokušaja kompenzacije nedostajuće slike s tog područja oka i poznat je kao Charles Bonnet sindrom, koji se može pojaviti i kod drugih uzroka gubitka vida. Psihički zdrave osobe zbog oštećenja oka mogu imati vizuelne halucinacije. Dešava se da pacijenti vide različite slike, statične i u pokretu, koje, na primer, mogu da nestanu kada osoba trepne, pa da se jave nove slike. Ovo je moguće i kod pacijenata sa obostranom kataraktom, objašnjavaju stručnjaci.
Suva i vlažna degeneracija žute mrlje
Većina osoba ima blaži oblik bolesti – suvu degeneraciju žute mrlje. Ovaj oblik bolesti uzrokuje manje oštećenje vida, ali može da preraste u ozbiljnije stanje – vlažnu degeneraciju žute mrlje.
Suva degeneracija žute mrlje je postepena bolest koja se razvija tokom vremena, pri čemu ćelijski depoziti odvajaju tkivo žute mrlje od sloja koji je ishranjuje, zbog čega dolazi do atrofije. Vlažna degeneracija žute mrlje praćena je urastanjem krvnih sudova ispod mrežnjače. Ovi krvni sudovi propuštaju tečnost i krvare, zbog čega dolazi do oštećenja makule i vida.
Ne postoji lek, ali bolest može da se kontroliše
Osobama sa suvim oblikom bolesti savetuju se redovni oftalmološki pregledi, kako bi promene bile na vreme uočene i sprečene.
Ne postoji lek za vlažnu degeneraciju makule, ali lečenje može da uspori tok bolesti i onemogući pogoršanje vida. Lečenje zavisi od stadijuma bolesti. Većina stručnjaka preporučuje injekcije anti-VEGF leka. Anti-VEGF terapija ometa stvaranje novih krvnih sudova u oku i na taj način umanjuje mogućnost od krvarenja, otoka ili gubitka vida. Lek se primenjuje u vidu injekcije direktno u staklasti deo oka.
AREDS terapija
AREDS terapija zasnovana je na Age-Related Eye Disease Study (AREDS) kliničkom istraživanju, rađenom od 1992. do 2001. godine, tokom kojeg je otkriveno da određena kombinacija vitamina i minerala može da bude od pomoći kod suve i vlažne degeneracije makule. Formula je kasnije prilagođena i dobila ime AREDS2, i sastoji se od suplemenata sa većim dozama različitih vitamina, a sadrži bakar oksid, lutein i zeaksantin (antioksidansi), vitamine C i E, cink oksid.
Stručnjaci smatraju da su AREDS2 suplementi najkorisniji oblik terapije. Ipak, sadrže velike količine minerala i vitamina i mogu da dovedu do poremećaja u varenju ili da deluju na druge lekove. Proizvod se stoga koristi pod nadzorom lekara, a osobe alergične na ribu ne smeju da upotrebljavaju AREDS2 suplemente.
