Otkrivena nova retka krvna grupa, nazvana Er sistem, poznata još od 1982 Foto: Shutterstock
Otkrivena nova retka krvna grupa, nazvana Er sistem, mogla bi da spasi živote novorođenčadi u budućnosti. Do ovog otkrića naučnici su došli nakon gubitka dva života novorođenčadi, kada su istraživači imali uvid u redak skup krvnih grupa, uočenih prvi put kod ljudi pre 40 godina. Razotkrivanjem molekularnog identiteta relativno nove krvne grupe poznate kao Er sistem, nova studija, objavljena u Blood magazinu, mogla bi da spreči takve tragedije u budućnosti, nadaju se naučnici.
– Ovaj naučni rad pokazuje da čak i nakon svih dosadašnjih istraživanja, jednostavna crvena krvna zrnca i dalje mogu da nas iznenade – istakao je Ash Toye, ćelijski biolog sa University of Bristol. Krve grupe opisuju prisustvo i odsustvo kombinacija proteina i šećera koji oblažu površine naših crvenih krvnih zrnaca. Iako mogu da služe u različite svrhe, naše telo generalno koristi ove antigene na površini ćelije kao identifikacione markere pomoću kojih se odvaja od potencijalno štetnih napadača.
– Najviše smo upoznati sa ABO i rezus faktorom (to je plus ili minus) sistemima krvnih grupa, uglavnom zahvaljujući njihovoj primarnoj važnosti u usklađivanju transfuzije krvi. Ali, zapravo postoji mnogo različitih sistema krvnih grupa, zasnovanih na širokom spektru antigena na površini ćelije i njihovih varijanti – naglašava biolog Ash Toye.
Većina glavnih krvnih grupa identifikovana je početkom 20. veka, iako je kasnije u „kolekciju“ došao i Er sistem, koji se pojavio na našem radaru tek 1982. godine, formirajući osnovu za 44. krvnu grupu. Šest godina kasnije identifikovana je verzija po imenu Erb , a šifra Er3 je korišćena da opiše odsustvo Era i Erb. Iako je već decenijama jasno da ovi antigeni krvnih zrnaca postoje, premalo se zna o njihovom kliničkom uticaju.
Kada se krvna ćelija pojavi sa antigenom, koji telo nije klasifikovalo kao jedan od naših, imuni sistem se aktivira, šaljući antitela kako bi označila sumnjive ćelije, koje nose antigen za uništenje. U nekim slučajevima neusklađenost između nerođene bebe i krvne grupe njihove majke može da izazove probleme ako imuni sistem majke postane osetljiv na strane antigene. Antitela, stvorena kao odgovor, mogu zatim da prođu kroz placentu, što dovodi do hemolitičke bolesti kod nerođene bebe. Srećom, danas postoji nekoliko metoda za prevenciju ili čak lečenje hemolitičke bolesti kod novorođenčadi, uključujući injekcije za trudnice i transfuziju krvi za bebe.
Nažalost, za jedan od slučajeva pomenutih u studiji, transfuzija krvi nakon porođaja carskim rezom nije uspela da spase život deteta, što pokazuje da je nešto nedostajalo i lekarima i istraživačima. Nagoveštaji ovih retkih antitela su se pojavljivali tokom godina, ali njihova retkost je učinila da saznanja o njima budu neuhvatljiva.
Tako su serolozi Nicole Thornton sa UK National Health Service Blood and Transplant i Vanja Karamatić Crew analizirale krv 13 pacijenata sa sumnjivim antigenima. Identifikovale su pet varijacija u Er antigenima – poznate varijante Era, Erb, Er3,i dve nove Er4 and Er5.
– Sekvenciranjem genetskih kodova pacijenata, Vanja Karamatić Crew i njen tim uspeli su da precizno odrede gen koji kodira proteine na površini ćelije. Iznenađujuće, to je bio gen koji je već poznat medicinskoj nauci – PIEZO1. Reč je o mehanosenzornom proteinu koji koristi crvena ćelija kako bi osetila kada se stisne – objašnjava biolog Ash Toye. Kako podseća, gen je već povezan sa nekoliko poznatih bolesti. Miševi bez njega umiru pre rođenja, a oni kojima je gen izbrisan samo u crvenim krvnim zrncima završavaju sa prehidratisanim i krhkim krvnim ćelijama.
Tim naučnika potvrdio je svoje nalaze brisanjem PIEZO1 proteina u ćelijskoj liniji eritroblasta, prekursora crvenih krvnih zrnaca, i testiranjem na antigene. Naravno, PIEZO1 je neophodan kako bi se Er antigen dodao na površinu ćelije. Budući da su otkrili visoku prevalenciju Er5 varijante u afričkim populacijama, istraživači sumnjaju da ova varijanta može da donese neku vrstu prednosti protiv malarije, kao i neke druge retke krvne grupe koje se tamo nalaze.