Polineuropatija se definiše kao difuzno i simetrično oboljenje perifernih nerava. Čini ga spektar različitih poremećaja uz manifestacije na delovima perifernog nervnog sistema. Geneza ovog oboljenja je raznolika kao i klinička slika. Uglavnom zahvata ekstremitete (i gornje i donje).
Polineuropatija i mononeuropatija: Koja je razlika?
Mononeuropatija je oštećenje (oboljenje) jednog nerva, a ukoliko je ako je pogođem veći broj perifernih nerava, reče je o polineuropatijama. I kod jednog i kod drugog oblika u najčešće u pitanju nervi i u donjim i u gornjim ekstremitetima.
Iz kojih razloga može da nastane polineuropatija
Budući da se nervi sastoje od motornih, senzornih i vegetativnih vlakana, razlikujemo i istoimene vrste polineuropatija (motorna, senzorna, vegetativna, senzomotorna).
Dominantan uzrok polineuropatije u nešam podneblju je dijabetes, pa je i najviše dijagnostikovanih slučajeva kod osoba sa dijabetesom. Ostali mogući uzroci polineuropatije su:
- prekomerno konzumiranje alkohola
- infektivne polineuropatije (najćešće virusnog porekla)
- maligne bolesti
- hronična oboljenja bubrega
- izloženost različitim toksičnim materijama (živa, arsen, olovo…).
Dijabetična polineuropatija, „viseće“ i dijabetesno stopal
Najizloženije riziku od polineuropatija su osobe sa dijabetesom i to sa višegodišnjom dijagnozom. U njihovom slučaju, do oštećenja perifernih nerava dolazi usled problema sa mikrocirkulacijom. Ovakav tip oštećenja kod njih menja i percepciju (osećaj) bola, a uobičajeni simptom je osećaj žarenja u oba stopala. Kada polineuropatija uznapreduje, moguće je takozvano „viseće“ (mlitavo, opušteno) stopalo.
Kada osoba ne primeti da na stopalu ima neku ranicu ili povredu zbog izmenjenog osećaja bola, uz polineuropatiju se može javiti i ozbiljna komplikacija poznata kao dijabetesno stopalo.
Polineuropatija i simptomi koje može da uzrokuje
Simptomi mogu da variraju od osobe do osobe, ali pre svega u odnosu na vrstu polineuropatije. Mišićna slabost je najčešće manifestacija motorne polineuropatije. Spektar različitih senzacija u rukama i nogama (parestezije, trnjenje, mravinjanje, bockanje, žarenje, pečenje…) obično se javlja kod senzorne polineuropatije. Kombinovani simptomi sreću se kod pacijenata sa senzomotornim tipom.
Simptomi poput promena na koži, varijacija u krvnom pritisku do kojih dolazi do kontrakcije i grčeva krvnih sudova javljaju se u slučaju polineuropatija mešovitog tipa. Ovi pacijenti imaju i osećaj smrznutosti (hladnoće) jer su im zahvaćena i vegetativna nervna vlakna.
Kako se postavlja dijagnoza i koji su modusi lečenja
Od izuzetnog značaja je uzeti dobru anamnezu i obaviti detaljan klinički pregled. Dijagnostička metoda kojom se vrši procena stadijuma oštećenja nerava je elektromioneurografija (EMNG). Uz istu metodu se kasnije prati i lečenje, odnosno napredak u terapijskim efektima.
Lečenje se usmerava na otkrivanje uzročnika i primenu dostupnih terapijskih modela za stadijum i tip polimeuropatije. Na primer, određeni napredak se može postići promenom životnih navika i pre svega usporiti progresija bolesti (prestanak konzumacije alkohola, izmeštanje iz ambijenta u kome je pacijent izložen uticaju toksičnih materija…). Lekari takođe propisuju specifične lekove i suplemente sa ciljem regeneracije oštećenih nerava. Osobe sa dijabetesom imaju poseban terapijski pristup. Nijednoj grupi pacijenata se ne savetuje lečenje na svoju ruku bez obzira na stadijum i vrstu polineuropatije.
Fizičke metode koje mogu biti od pomoći posebnoj grupi pacijenata
Za pacijente koji nisu došli do terminalne faze oštećenja perifernih nerava, od koristi još mogu biti:
- fizikalna terapija
- laser terapija
- različiti vidovi magnetoterapije
- galvanska struja.
Pojedine studije kažu da kod osoba sa dijabetičkom polineuropatijom dobre rezultate može ponuditi i akupunktura, pod vođstvom iskusnog i sertifikovanog lica.
