Lumbalna punkcija ili biopsija kičmenog stuba je dijagnostička procedura tokom koje se iglom uzima uzorak cerebrospinalne tečnosti. Cerebrospinalna tečnost okružuje mozak i kičmenu moždinu i na taj način ih štiti od eventualnih povreda. Tokom lumbalne punkcije igla se uvlači između dva pršljena, odnosno dve lumbalne kosti, a bol ne bi trebalo da se oseća jer pacijent dobija anestetik. Ova procedura može da dijagnostikuje stanja koja utiču na mozak, nerve i kičmenu moždinu kao što su meningitis, leukemija, encefalitis…
Zašto se radi lumbalna punkcija?
Brojni su razlozi zbog kojih se radi izvodi lumbalna punkcija a najčešći je uzimanje cerebrospinalne tečnosti kako bi se obabivili testovi. Cerebrospinalna tečnost je bistra tečnost koja okružuje kičmu i mozak iz nje se vrši analiza crvenih i belih krvnih zrnaca, glukoze i proteina. Analizom se utvrđuje bistrina cerebrospinalne tečnosti, kao i prisustvo virusa, bakterija ili abnormalnih ćelija.
Lumbalna punkcija izvodi se kako bi se dijagnostikovale bolesti i stanja kao što su:
- Krvarenje u mozgu (intrakranijalno krvarenje)
- Demencija
- Višak cerebrospinalne tečnosti
- Zapaljenje moždanog tkiva (encefalitis)
- Leukemija ili drugi karcinomi
- Meningitis (infekcija mozga)
- Multipla skleroza ili druga autoimuna stanja
- Mijelitis (zapaljenje kičmene moždine).
Zdravstveni radnici takođe koriste lumbalnu punkciju za:
- regionalnu anesteziju, kao što je epiduralna, kako bi se blokirao bol u donjem delu tela
- ubrizgavanje boje za rendgenski dijagnostički test (mijelogram)
- ubrizgavanje lekova protiv raka ili relaksante mišića
- oslobađanje intrakranijalnog pritiska, pritiska unutar lobanje…
Kako se treba pripremiti za lumbalnu punkciju?
Ako lekar predloži da se uradi biopsija kičmenog stuba on može da preporuči da se pre tog testa i fizičkog pregleda uradi i
- CT skeniranje – kompjuterska tomografija ili
- MRI – magnetna rezonanca
- test krvi.
Ukoliko pacijent uzima razređivače krvi kao što su varfarin ili aspirin treba to da prijavi lekaru kako bi dobio savet da li prekine uzimanje leka ili samo promeni termin doziranja leka. u svakom slučaju rutinu uimanja leka ne treba mnejati na svoju ruku, osim ako to ne preporuči doktor.
Lumbalna pukcija se radi u specifičnom položaju tela. Pacijent leži na boku, obično na levoj strani. Zatim mora da povuče kolena do grudi i da ostane u tom položaju tokom trajanja testa. Druga opcija je da pacijent sedne i nagne se napred tako što će se rukama i glavom oslanjati na sto. Iako ovaj položaj može da bude nezgodan ili neudoban, važno je da pacijent ostane što mirniji i samo sledi uputstva.
Lumbalna punkcija radi se uz lokalnu anesteziju
Lekar prvo čisti kožu i lokalnim anestetikom izaziva utrnulost donjeg dela. Pacijent može da oseti blago pečenje kada dobije anesteziju. Neće osećati bol tokom postupka, ali može da oseti pritisak. Kada deo tela utrne, umeće se tanka, šuplja igla između dva pršljena (obično treći i četvrti lumbalni pršljen), u donjem delu leđa iznad zadnjice. Igla će se pomeriti u subarahnoidalni prostor ili područje između kičmene moždine i moždanih ovojnica (membranskih slojeva koji pokrivaju kičmenu moždinu). Lekar može da koristi rendgenski snimak koji se zove fluoroskopija kako bi pomogao da se igla usmeri na tačno mesto. Kada je igla na mestu, zdravstveni radnik će izmeriti pritisak kičmene tečnosti i ukloniti uzorak cerebrospinalne tečnosti. Po završetku procedure igla se uklanja i stavlja se zavoj na kožu, odnosno mesto uboda.
