Hepatorenalni sindrom je poremećaj koji nastaje zbog međusobne povezanosti organa u telu, jer organi ne funkcionišu potpuno nezavisno jedni od drugih. Organi su međusobno povezani i zavise jedni od drugih, a da bi se razumela funkcija jednog organa potrebno je shvatiti i ulogu drugih. Stručnjaci ističu da ljudsko telo izgleda kao zaista komplikovan orkestar. Kako kažu – ako biste slušali samo pojedine muzičare, možda ne biste umeli da cenite komplentnu simfoniju. Jednom kada shvatimo ovaj koncept, lakše ćemo shvatiti da problemi sa funkcijom jednog organa mogu negativno da utiču na drugi.
Šta je hepatorenalni sindrom?
Hepatorenalni sindrom je stanje kada bolest jetre dovodi do bolesti bubrega ili u ekstremnim slučajevima do potpunog otkazivanja rada bubrega. To znači da komplikacija bolesti jetre može da izazove otkazivanje bubrega. Šta sve moramo da znamo o hepatorenalnom sindromu? Bolest jetre je prilično čest entitet (hepatitis B ili C). A u oblasti bolesti jetre, hepatorenalni sindrom nije neuobičajeno stanje. U stvari, prema statistici, 40 procenata pacijenata sa cirozom (ožiljak, skupljena jetra) i ascitesom (nakupljanje tečnosti u stomaku kod uznapredovalog oboljenja jetre) razviće se hepatorenalni sindrom u roku od pet godina.
Koje faktora rizika nosi hepatorenalni sindrom?
Početni faktor rizika hepatorenalnog sindroma je uvek neka vrsta bolesti jetre. To može da bude sve u rasponu od hepatitisa B ili C, lekova, autoimunih bolesti, tumora jetre i ciroze. Sva ova stanja mogu da dovedu do bolesti bubrega različitog stepena težine kod hepatorenalnog pacijenta. Međutim, postoje neki identifikovani faktori rizika koji značajno povećavaju šanse za otkazivanje bubrega zbog bolesti jetre:
- Spontani bakterijski peritonitis, infekcija trbušne duplje
- Variksi jednjaka, što je krvarenje u crevima uobičajeno kod ciroze
- Lekovi za izbacivanje viška tečnosti iz organizma (diuretici poput furosemida ili spironolaktona) koje se daju pacijentima sa cirozom i preopterećenjem tečnošću ne izazivaju hepatorenalni sindrom (iako mogu da oštete bubrege na druge načine).
Kako izgleda progresija bolesti?
Smatra se da mehanizmi pomoću kojih bolest jetre stvara probleme sa bubrežnom funkcijom imaju veze sa „preusmeravanjem“ dotoka krvi iz bubrega u ostale organe trbušne šupljine. Jedan od glavnih faktora koji određuje dotok krvi u bilo koji organ je otpor na koji se nailazi tokom njenog protoka do organa. Na osnovu zakona fizike, što je krvni sud uži, to je veći otpor u protoku krvi.
Kao primer, zamislite da pokušavate da pumpate vodu kroz dva različita baštenska creva koristeći jednaku količinu pritiska (koji u ljudskom telu stvara srce). Kada bi oba creva imala prečnik iste veličine, očekivalo bi se da jednake količine vode protiče kroz njih. E sad, šta bi se desilo da je jedno od tih creva znatno šire od drugog? Pa, više vode će teći kroz šire crevo zbog manjeg otpora na koji voda tamo nailazi.
Kako se postavlja dijagnoza hepatorenalnog sindroma?
Dijagnoza hepatorenalnog sindroma ne može da se postavi na osnovu jednostavnog testa krvi. Umesto toga, postavlja se metodom koju lekari nazivaju dijagnoza isključenja. Preduslov za dijagnozu bi bio da će lekar morati da isključi da otkazivanje bubrega nije rezultat bilo kog drugog uzroka, uključujući dehidraciju, NSAIL lekove protiv bolova, hepatitis B ili C, autoimunu bolest ili opstrukciju. Kada se taj uslov ispuni, lekari proučavaju pad funkcije bubrega gledajući određene kliničke karakteristike i rezultate sledećih testova:
- Povišen nivo kreatinina u krvi, koji ima veze sa smanjenjem brzine filtracije bubrega (GFR)
- Smanjenje izlučivanja urina
- Nizak nivo natrijuma prisutan u urinu
- Ultrazvuk bubrega, koji možda neće potvrditi dijangozu, ali može isključiti druge uzroke otežane funkcije bubrega kod pacijenata za koje se pretpostavlja da imaju hepatorenalni sindrom
- Testiranje krvi ili proteina u urinu. Nepostojeći/minimalni nivoi će ići u korist dijagnozi hepatorenalnog sindroma
- Odgovor na terapiju se takođe koristi kao retrospektivni „surogat test“ za dijagnozu. Drugim rečima, ako se funkcija bubrega značajno poboljša nakon „hidratacije“ koja može uključivati intravenske tečnosti ili proteinsku infuziju albumina, manje je verovatno da će biti hepatorenalni sindrom. U stvari, otpor prema ovim konzervativnim terapijama obično izaziva sumnju da je prisutan hepatorenalni sindrom.
Dijagnostikovanje insuficijencije bubrega nije uvek jednostavno kod pacijenata sa uznapredovalom bolešću jetre ili sa cirozom. To je zato što najčešći test od kojeg zavisi procena funkcije bubrega – nivo kreatinina u serumu, možda neće biti previše povišen kod pacijenata sa cirozom.
