Ulcerozni kolitis je hronična inflamatorna bolest debelog creva, koja se najčešće javlja kod mlađih odraslih osoba, između 20. i 30. godine života. Bolest se razvija postepeno, sa periodima pogoršanja i remisije.
Ulcerozni kolitis i najčešći simptomi: Da li su intenzivni od početka bolesti?
Postoji nekoliko stanja koja mogu da imitiraju simptome, ali ključni, koje nikako ne smemo zanemariti su:
- učestale dijareje
- prisustvo krvi i sluzi u stolici
- bol u stomaku
- lažni nagoni za pražnjenjem creva.
U početnim fazama simptomi mogu biti blagi i nespecifični, poput povremenih epizoda dijareje i nelagodnosti u stomaku. To često dovodi do kašnjenja u postavljanju dijagnoze. Kako bolest napreduje, stolice postaju sve učestalije i mogu biti praćene rektalnim krvarenjem, koje pacijenti opisuju kao svetlocrvenu krv vidljivu na toalet papiru ili pomešanu sa stolicom.
Bol u stomaku i ulcerozni kolitis
Bol u stomaku se obično javlja u donjem delu trbuha. Može biti blag i uporan, ali u težim slučajevima postaje izraženiji i praćen grčevima. Osobe sa težim oblikom bolesti često osećaju iscrpljenost, gube telesnu težinu i pate od anemije zbog hroničnog gubitka krvi i nutritivnih deficita. Noćne dijareje i hitni odlasci u toalet dodatno narušavaju kvalitet života.
Kod dece, simptomi mogu biti atipični – usporen rast, kašnjenje u pubertetu i anemija ponekad su jedini pokazatelji bolesti, što otežava prepoznavanje problema. Kod pojedinih pacijenata može doći do komplikacija poput ozbiljne dehidratacije, gubitka elektrolita i hipoalbuminemije (smanjene količine proteina u krvi), što može izazvati edeme i opšti osećaj slabosti.
Pridružene bolesti i ulcerozni kolitis
Vancrevne manifestacije ulceroznog kolitisa takođe nisu retke. Neki pacijenti imaju bolove u zglobovima, promene na koži, upale očiju ili probleme sa jetrom. Takođe, postoji povećan rizik od osteoporoze, depresije i anksioznosti, što dodatno otežava svakodnevno funkcionisanje.
U smislu komorbiditeta, stručnjaci najčešče spominju primarni sklerozirajući holangitis, koji se pojavljuje kod oko 3 odsto svih pacijenata. Reč je o hroničnoj inflamatornoj bolesti bilijarnog stabla, koja se dijagnostikuje endoskopskom holangiografijom. Najčešće zahvaćeni intra i ekstrahepatični žučni vodovi uz simptome kakvi su umor, žutica, gubitak u telesnoj težini, bol u gornjem desnom kvadrantu trbuha i svrab. Takođe, moguća je udruženost ulceroznog kolitisa i hroničnog aktivnog hepatitisa. Osteoporoza je zastupljenija kod pacijenata sa inflamatornim bolestima creva i za 40 odsto povećava rizik od preloma kostiju u odnosu na populaciju iste starosne dobi bez njih.
Zašto su depresija, anksioznost i umor česti pratioci ove bolesti
Depresija i anksioznost su dvostruko češće kod osoba sa ovom bolešću u odnosu na opštu populaciju. Takođe, ovi psihijatrijski poremećaji mogu ubrzati početak inflamatornih bolesti creva.
Odnos između depresije i anksioznosti i inflamatornih bolesti creva nisu samo sekundarni odgovor na postojanje hronične bolesti, biološka podloga još nije dobro proučena. Umor je jedan od najčešćih simptoma inflamatornih bolesti creva koji takođe može delimično odražavati abnormalnosti mozga, jer je on među najčešćim manifestacijama depresije. Upravo umor ima veliki uticaj na zaposlenost, socijalno funkcionisanje i kvalitet života uz ulcerozni kolitis.
Dijagnostika i lečenje
Dijagnoza se postavlja kombinacijom kliničkih, laboratorijskih i endoskopskih pregleda. Lečenje je uglavnom medikamentozno i usmereno na kontrolu simptoma i sprečavanje komplikacija, ali u težim slučajevima može biti neophodna hirurška intervencija.
Ulcerozni kolitis značajno utiče na kvalitet života. Ali, uz pravovremeno prepoznavanje simptoma i adekvatnu terapiju moguće je držati bolest pod kontrolom i smanjiti učestalost pogoršanja. Redovne kontrole i pridržavanje terapije ključni su za uspešnu kontrolu ovog stanja.
