Rak debelog creva jedan je od najopasnijih karcinoma koji pogađa žene danas, a prema navodima lekara, za njih je ključno da se ovaj tumor otkrije što pre. Mnoge žene, nažalost, propuštaju rane znake upozorenja, pogrešno ih shvatajući kao svakodnevne probleme sa varenjem ili menopauzom. Međutim, shvatanje rizika, simptoma i važnosti ranog skrininga može za mnoge od njih da bude spasonosno.
Žene pre pomisle na probleme sa varenjem ili menopauzu nego na rak debelog creva
Rak debelog creva pogađa i muškarce i žene, ali je praksa pokazala da je veća verovatnoća da će žene prevideti simptome. Uobičajeni znaci upozorenja – kao što su nadimanje, umor ili promene u navikama creva – često se pogrešno smatraju problemima sa varenjem ili promenama koje se dovode u vezu sa menopauzom a sve to može da odloži dijagnozu, što dovodi do toga da bolest uznapreduje i otkrije se kada je uglavnom već kasno.
– Žene često pretpostavljaju da njihovi simptomi imaju veze sa ishranom, stresom ili hormonalnim promenama, što može da odloži odlazak kod lekara. Što ranije otkrijemo kolorektalni rak, to je više opcija lečenja dostupno, uključujući minimalno invazivne hirurške tehnike koje dovode do boljih ishoda i bržeg oporavka sa većim šansama za izlečenje. Čak i male promene u navikama creva ili neobjašnjivi gubitak težine zahteva razgovor sa lekarom – ističe dr Brendan Scully, hirurg u programu za gastrointestinalnu onkologiju na Rutgers Cancer Institute.
Šta su faktori rizika za rak debelog creva, a koji simptomi ukazuju na njega
Nekoliko faktora može da poveća rizik od raka debelog creva kod žena:
- Starost: Rizik raste nakon 50
- Porodična istorija: Bliski rođak sa rakom debelog creva ili srodnim genetskim sindromima
- Ishrana: Visok unos crvenog i prerađenog mesa
- Način života: Pušenje, prekomerna upotreba alkohola i nedostatak fizičke aktivnosti
- Medicinska anamneza: Stanja kao što su Kronova bolest, ulcerozni kolitis ili polipi debelog creva.
Znaci i simptomi na koje treba obratiti pažnju su:
1. Promene u navikama creva: stalna dijareja, zatvor ili uske stolice koje traju više od nekoliko dana
2. Rektalno krvarenje: Jarko crvena krv u stolici ili tamna, katranasta stolica
3. Neprijatnost u stomaku: grčevi, nadimanje ili bol
4. Neobjašnjivi gubitak težine: Gubitak težine bez promena u ishrani ili vežbanju
5. Umor i slabost: Uporni umor koji se ne popravlja tokom odmora
6. Neobjašnjiva anemija: Nizak nivo u krvi na laboratorijskim testovima može ukazivati na ranu bolest.
Rano otkrivanje bolesti su veća šansa za preživljavanje
Rano otkrivanje bolesti značajno poboljšava stope preživljavanja raka debelog creva. Stručnjaci preporučuju da rutinski skrining pregled debelog creva treba raditi već od 45. godine života. Osobe koje imaju porodičnu istoriju bolesti, inflamatornu bolest creva ili genetske faktore rizika treba da razgovaraju sa lekarom kako bi definisali koliko ranije treba da urade kontrolni pregled.
– Većina pacijenata, otprilike 70 odsto njih neće imati nikakve simptome u ranoj fazi bolesti, što naglašava važnost skrininga pre pojave simptoma. Oni sa simptomima, kao što su rektalno krvarenje ili promene u navikama creva, treba da se podvrgnu dijagnostičkoj kolonoskopiji, čak i ako nisu u godinama kada treba uraditi skrining – podseća dr Scully.
