Prvi neobičan simptom korona virusa koji se izdvojio je izostajanje čula mirisa Foto: Shutterstock
Otkako se korona virus pojavio nešto pre godinu dana, svakodnevno su se otkrivali novi simptomi i načini širenja njegovog širenja. Ovo je 10 najznačajnijih činjenica sa kojima smo se upoznali za vreme pandemije o SARS-CoV-2.
1. Gubitak čula mirisa kao specifičan simptom
Najčešći simptomi koje pacijenti oboleli od covid 19 prijavljuju su povišena temperatura, kašalj i otežano disanje. Međutim, kako vreme prolazi i kako sve više ljudi oboleva, lekari su primetili i mnoge druge, čak i neuobičajene simptome, kao što su gubitak čula mirisa (anosmia) i ukusa.
Naučnici su otkrili da su ćelije čula mirisa u gornjim partijama nosne šupljine jedne od najosetljivih ćelija u organizmu na infekciju SARS-CoV-2. Interesantno je da ostale ćelije čula mirisa, one koje prenose signal mirisa od nosa do mozga (neuroni), nisu toliko osetljive. Ove osetljive ćelije u nosnoj šupljini nisu neuralnog tipa, što ukazuje da u većini slučajeva infekcija neće ostaviti trajne posledice na čulo mirisa.
2. SARS-CoV-2 se snažno vezuje za naše ćelije
Virus koji je izazvao SARS pandemiju 2003. godine je virus iz iste porodice kao i SARS-CoV-2 – korona virusi, ali je otkriveno da se SARS-CoV-2, virus koji izaziva covid 19 bolest, vezuje za ćelije u organizmu čak 10-20 puta jače.
3. I bebe mogu ozbiljno da se razbole od korona virusa
U poređenju sa odraslima, prema statistikama se čini da su deca u mnogo manjem riziku da se razbole ako se zaraze sa novim korona virusom. Međutim, izgleda da veoma mala deca, mlađa od godinu dana, ipak jesu u riziku od težih oblika covid19 n ego starija deca. Otkriveno je da neka deca koja su pozitivna na SARS-CoV-2, kao i ona koja su ga skoro preležala, mogu da razviju multisistemski inflamatorni sindrom (MIS-C).
MIS se karakteriše zapaljenjem različitih delova organizma – gastrointestinalnog, srca, mozga, bubrega, pluća, pa čak i očiju i kože. MIS-C je veoma retka komplikacija, ali može biti veoma ozbiljna, pa čak i smrtonosna, ali srećom većina dece sa ovim sindromom se oporavi uz zdravstvenu negu.
4. Novi korona virus može danima da opstane na površinama
COVID-19 se primarno prenosi kapljicama iz disajnih organa. Kada zaražena osoba kija ili kašlje, kapljice koje sadrže virus putuju od jedne do druge osobe ili direktno (stoga maska i distanca!) ili indirektno, sa neke površine.
Naučnici su otkrili da virus može da preživi oko 24 sata na kartonu, a čak dva do tri dana na plastici i metalima. Zato, pored maski i distanciranja, apsolutno je neophodna i redovna higijena ruku, izbegavanje dodirivanja lica rukama, kao i redovna dezinfekcija površina sa kojima imamo direktan kontakt.
5. Asimptomatske osobe šire zarazu
Neka od istraživanja ukazuju da čak 40 odsto zaraženih novim korona virusom ne ispoljava simptome oboljenja. To je dobra vest za zaražene, ali veoma loša za javno zdravlje, jer upravo ti asimptomatski pojedinci nenamerno šire virus drugima. Zato ponavljamo, nosite masku čak i ako nemate simptome jer time smanjujete i šansu da se vi zarazite kao i šansu da nekome nenamerno prenesete virus.
6. Osobe sa krvnog grupom A su možda podložnije infekciji
Jedna kineska studija koja je obuhvatila hospitalizovane pacijente je pokazala da je među pacijentima bilo mnogo veći udeo onih sa krvnom grupom A – uzimajući u obzir zastupljenost te krvne grupe u populaciji. Studija je čak pokazala i da je bio začuđujuće makli broj hospitalizovanih za krvnom grupom O.
Genomske studije pacijenata u Italiji i Španiji su došle do istih zaključaka – pacijenti sa krvnom grupom A su bili u većem riziku od respiratorne insuficijencije.
7. Možda ste bili inficirani a da i ne znate
Kao što smo već spomenuli, smatra se da čak 40 odsto zaraženih ne ispoljava simptome. Veoma je moguće i da ste imali blage simptome, ali ste ih pripisali prehladi, promaji, sinusima…
Ukoliko želite da znate da li ste preležali koronu, najbolje bi bilo da uradite test na antitela, i u slučaju da jeste, test će pokazati povišen nivo IgG antitela.
8. Neki pacijenti imaju digestivne smetnje
Pored najčešćih simtptoma, kašlja, temperature i pomenutog gubitka gula mirisa i ukusa, mnogi pacijenti imaju i simptome porekla digestivnog trakta, kao što su gubitak apetita, dijareja, mučnina, povraćanje i bol u stomaku. Prema jednoj studiji, oko 48.5 odsto pacijenata sa COVID-19 koji su primljeni u bolnicu imali neki od navedenih simptoma. Samo mali broj je imao isključivo digestivne simptome.
9. Ponovna infekcija je moguća
Da li je osoba koja je preležala infekciju SARS-CoV-2 imuna na buduće infekcije? Koliko traje imunitet? Poznato je da je oko 10-30 odsto prehlada izazvano drugim tipovima korona virusa, a svi znamo da protiv prehlade nikad ne razvijemo imunitet. Dosadašnje studije su oprečnih mišljenja, i neki zaključak je da re-infekcija sa SARS-CoV-2 zavisi od više faktora, uključujući i soj, odnosno mutaciju virusa, i rizik varira od osobe do osobe.
10. FDA je odobrila prvu ciljanu terapiju za covid 19
Uprava za hranu i lekove (FDA) je skoro odobrila po hitnom postupku covid-specifičan lek, bamlanivimab. Taj lek je u stvari monoklonalno antitelo koje specifično napada upravo „šiljati“ protein SARS-CoV-2 virusa, i preporučen je za korišćenje kod pacijenata sa umerenom i teškom kliničkom slikom covid 19, ali ne i za hospitalizovane pacijente kao ni za one kojima je potrebna terapija kiseonikom.
Ramdesivir je takođe antivirusni lek koji je odobren za korišćenje, ali je on rezervisan za hospitalizovane pacijente.
Mnogi drugi lekovi su u fazi kliničkih ispitivanja.
Generalno,moramo da se cuvamo,a samim tim i druge cemo da sacuvamo.Treba da se jaca imunitet,unositi sto vise vitamine kroz hranu,a ako nismo u mogucnosti onda ih unositi kroz suplemente.D vitamin posebno u zimsko doba kada ima manje suncevih zraka,OPC+C sa acerolom,kospicama iz grozdja koje imaju veliku koncentraciju C vitamina. Prati ruke ili ih cesce dezinfikovati i naravno nositi masku u zatvorenom prostoru.