Lupus (sistemski eritemski lupus) je hronična, autoimunska bolest koju karakteriše zahvaćenost više sistema organa našeg tela, najčešće zglobove, kožu i bubrege. Organizam proizvodi brojna antitela od kojih neka baš kao i kod drugih bolesti ovakve etiologije, oštećuju zdrave ćelije.
Lupus i najčešći simptomi koji ukazuju na početak bolesti
Bolest se u početku često manifestuje bolom u različitim zglobovima. To mogu biti kolena, laktovi, ramena ili zglob lakta. Ponekad se javljaju upala i otok, a kasnije bol zahvata i sitne zglobove. Obolele osobe osećaju mučninu, nemaju apetit ali dobijaju na težini jer se voda i toksini zadržavaju u organizmu. Depresivne su, opada im kosa, a na licu se javlja crveni osip na licu u obliku krila leptira, uz promene i na drugim delovima kože.
Prekomerni zamor je jedan od najizraženijih simptoma ali je tu i niz pratećih bolesti ili stanja (kardiovaskularne bolesti, gojaznost, artritis, osteoporoza, poremećaj sna, plućna insufisijencija i druge plućne bolesti, anemija, … Stalno upalno stanje odnosno pojačana sklonost ka inflamaciji dodatno remeti imunski sistem, pa je organizam iscrpljen. Lupus može da dovede i do otkazivanja bubrega.
Ko je u većem riziku da razvije lupus i koji su faktori rizika
Iako može da se razvije u svim starosnim i populacionim kategorijama, neke grupe su ipak izloženije riziku. To su pre svega devojke i mlade žene u reproduktivnom periodu, od 15 do 45 godina). Blizanci su iz razloga koji još uvek nisu jasni naučnicima takođe podložni obolevanju a to važi i za njihove srodnike. Statistike kažu da se žene crne rase češće se razbole od lupusa nego belkinje.
Pored ovih predispozicija i faktora rizika, razvoju bolesti doprinose drugi različiti spoljašnji i unutrašnji faktori:
- bakterije
- virusi
- paraziti
- gljive
- polni hormoni
- razni mikroorganizmi
- različite vrste medikamenata
- pušenje
- UV zračenje.
Kako se postavlja dijagnoza lupusa
Nakon anamneze i sagleavanja kliničke slike, laboratorijske analize su početaka, uključujući krv i urin (prate se proteini, pojava krvi u mokraći, vrednosti uree i kreatinina). Obavezno je uključivanje reumatologa, kao i opsežne imunološke analize (ispituju se različita antitela i njihova količina). Zbog stanja bubrega rade se i nefrološke pretrage, ponekad sa biopsijom (lupus nefritis). Kod nekih pacijenata je neophodno uraditi i dodatnu dijagnostiku (UZ, MRI), kao i specijalni pregled očnog dna.
Ciljevi lečenja i kakav je kvalitet života osoba sa lupusom
Bolest je hronična, ali se ne ispoljava kod svih pacijenata istim intenzitetom simptoma. U tom smislu se određuje i terapija. Najnoviji svetski vodiči za lečenje sistemskog eritemskog lupusa fokusiraju se na poboljšanje kvaliteta života pacijenata života i smanjenje simptoma.
Od lekova se koriste se antimalarici, kortikosteroidi, imunosupsresivi, kao i biološka inovativna terapija. Promena životnih navika takođe je od značaja za kontrolu simptoma.Ciljevi lečenja su postizanje faze kliničke remisije ili niske aktivnosti bolesti, sprečavanje relapsa (pogoršanja), prevencija infekcija i daljeg oštećenja tkiva i organa, kao i minimiziranje rizika od neželjenih efekata.
