Termin „poremećaji pokreta“ odnosi se na grupu neuroloških stanja koja izazivaju pojačane, smanjene ili usporene pokrete delova tela. To ne moraju biti samo ekstremiteti. Ovakvi pokreti mogu biti voljni ili nevoljni.
Koji su najčešći poremećaji pokreta?
Uobičajeni poremećaji pokreta uključuju više različitih stanja, sa različitim uzrocima, simptomima i mogućnostima lečenja. Svi faktori nastanka zavise od brojnih okolnosti: genetske predispozicije, razvoja autoimunih bolesti, opšteg zdravstvenog stanja pacijenta, ali i mogućih povreda. Naravno, u zavisnosti od vrste poremećaja i razloga nastanka, kao i tipa bolesti (toka i progresivnosti), određuju se i mogućnosti adekvatnog lečenja. Kod nekih poremećaja pokreta jedina pomoć će biti smanjenje simptoma, ali se kod pojedinih može značajno usporiti progresija ili čak postići i remisija.
Evo najčešćih poremećaja pokreta
Ataksija
Ovi poremećaji pokreta utiču na deo mozga koji kontrolišu koordinisano kretanje. Ataksija može izazvati nekoordinisano ili nespretno kretanje, uz probleme sa ravnotežom i govorom, nekontrolisane pokrete udova i druge simptome. Postoji višeuzroka ataksije, uključujući genetske i degenerativne poremećaje. Ataksija takođe može biti uzrokovana infekcijom, najčešće virusnom, ili nekim drugim bolestima (tada je ataksija komplikacija, odnosno posledica).
Cervikalna distonija
Kod cervikalne distonije, mišići vrata se nehotično skupljaju, što dovodi do situacije da se glava povlači (krivi) na jednu stranu ili da se naginje napred ili nazad. Može doći i do jakog tremora, kontrakcije su stalne, a spazam mišića vrata ponekad izuzetno jak.
Horeja
Horeju karakterišu ponavljajući, kratki, nepravilni, donekle brzi i nevoljni pokreti. Najčešće su pogođeni lice, usta, trup i udovi. Horeja može da izgleda kao preterano vrpoljenje, nervoza, uznemirenost.
Distonija
Uključuje trajne nevoljne kontrakcije mišića sa uvijajućim pokretima, koji se ponavljaju. Distonija može da zahvati celo telo ili poneki deo deo tela (organ, ekstremitet…).
Funkcionalni poremećaj pokreta
Ovo je stanje koje po simptomima može da liči na bilo koji od poremećaja kretanja. Međutim, on nije posledica neuroloških bolesti i kao takav se veoma često može uspešnije lečiti.
Za poremećaje pokreta karakteristični su problemi sa hodom, ali i položajem vrata, tremor ruku… Foto: Shutterstock
Hantingtonova bolest
Reč je o naslednoj, progresivnoj bolesti koja se može potvrditi genetskim testiranjem. Hantingtonova bolest ima tri komponente (grupe simptoma): nekontrolisane pokrete, kognitivne probleme i psihijatrijska stanja.
Višestruka sistemska atrofija
Ovaj neobičan neurološki poremećaj utiče na mnoge moždane funkcije i progresivno se pogoršava. Izaziva i druge poremećaje pokreta ili bolesti, kakvi su ataksija ili Parkinsonizam. Takođe, može doži i do niskog krvnog pritiska, oštećene funkcije bešike ili halucinacija.
Mioklonus
Mioklonus karakterišu spontani, brzi trzaji različitih grupa mišića. mišića. Često se javlja kao posledica drugih neuroloških poremećaja poput epilepsije, ili drugog metaboličkog stanja. Može uslediti i kao posledica uzimanja nekog medikamenta. Primeri mioklonusa kod osoba koje su zdrave su, na primer, trzanje pre sna ili štucanje.
Parkinsonova bolest
Ova bolest sporog, ali progresivnog toka uzrokuje tremor, ukočenost mišića, sporo ili smanjeno kretanje, kao i neravnotežu. Takođe, može izazvati druge simptome koji nisu povezani sa pokretima kao što su smanjeno čulo mirisa, zatvor, halucinacije i pad kognitivnih sposobnosti.
Parkinsonizam
Parkinsonizam je opšti termin za sporost pokreta zajedno sa ukočenošću, tremorom ili gubitkom ravnoteže. Postoji više različitih uzroka, a Parkinsonova bolest i određeni lekovi koji blokiraju dejstvo dopamina su najčešći. Drugimogući razlozi uključuju degenerativne poremećaje kao što su multipla sistemska atrofija i progresivna supranuklearna paraliza. Moždani udar ili ponovljena trauma glave takođe mogu izazvati parkinsonizam.
Progresivna supranuklearna paraliza
U pitanju je redak neurološki poremećaj koji uzrokuje probleme sa hodanjem, ravnotežom i pokretima očiju. Ponekad može da liči na Parkinsonovu bolest, ali je zapravo reč o drugačijem, posebnom stanju sa svojim specifičnostima.
Sindrom nemirnih nogu
Ovaj poremećaj pokreta izaziva neprijatne osećaje u nogama dok se opuštamo ili ležimo. Dobro je što se najčešće stanje olakšava kretanjem, iako može da bude uznemirujući, neprijatan i naporan.
Tardivna diskinezija
Neobičan neurološki poremećaj uzrokovan dugotrajnom upotrebom određenih lekova koji se koriste za lečenje psihijatrijskih stanja (neuroleptika). Tardivna diskinezija uzrokuje ponavljajuće i nevoljne pokrete kao što su grimase, nekontrolisano treptanje i drugi slični pokreti.
Touretteov sindrom
Počinje u detinjstvu, češće u tinejdžerskim godinama, a karakteriše ga skup ponavljajućih pokreta, tikova, ali i vokalnih zvukova.
Tremor
Tremor izaziva ritmično drhtanje različitih delova tela, kao što su ruke, glava ili drugi. Najčešći tip je esencijalni tremor.
Vilsonova bolest
Reč je o retkom, naslednom poremećaju koji uzrokuje nakupljanje prekomerne količine bakra u telu izazivajući neurološke probleme, distoniju, tremor, parkinsonizam ili ataksiju.
