Metastatski rak dojke je najodmakliji stadijum bolesti i znači da su se maligne ćelije proširile u udaljene organe, kao što su kosti, jetra i pluća. Nova studija beleži da je u periodu od 2004. do 2021. godine za 3 odsto povećan broj mladih pacijenata, starosti od 20 do 39 godina, sa metastatskim rakom dojke. Lekari nastoje da odgovarajućom terapijom odlože pogoršanje bolesti, omoguće pacijentkinjama duži i bolji kvalitet života. Prosečan životni vek bolesnika sa metastatskim rakom dojke iznosi 2 do 3 godine, ali moguće su i dugotrajnije faze mirovanja bolesti, kažu stručnjaci za lečenje raka dojke.
Rano otkrivanje raka dojke omogućava bolje lečenje i veće preživljavanje
Lekari naglašavaju da su stope preživljavanja raka dojke kada se bolest dijagnostikuje u ranoj fazi dosta veće i iznose 86 do 89 odsto. Problem je kada se bolest ne dijagnostikuje na vreme i kada maligne ćelije prodru dublje u telo, tada se smanjujuju i mogućnosti lečenja karcinoma dojke.
U istraživanju American College of Radiology stručnjaci su analizirali dijagnoze raka dojke u periodu od 17 godina, od 2004. do 2021. Fokus je bio na praćenju metastatskog raka dojke.
Kod pacijentkinja starih od 20 do 39 godina došlo je do povećanja metastatskog raka dojke za 3 odsto u navedenom periodu. S druge strane, kod žena starih oko 70 godina zabeleženo je 1,4 odsto više bolesnica sa metastatskim rakom dojke.
– Bitno je naglasiti da su ove žene već u vreme postavljanja dijagnoze imale metastatski rak dojke, IV stadijum bolesti. Pacijentkinje sa dijagnozom IV stadijuma bolesti imaju mnogo nižu stopu preživljavanja i kod njih je teže lečenje – kaže dr Debra Monticciolo, jedan od autora navedene studije.
Šta je metastatski rak dojke
Stadijum IV se označava kao metastatski rak dojke. On znači da se maligni tumor dojke, bez obzira na veličinu, proširio na mesta daleko od dojke. Može da dopre u udaljene limfne čvorove, kosti, pluća, jetru, mozak. Navedena studija upozorava da je veća učestalost metastatskog raka dojke kod mladih žena, s tim da je slično zabeleženo i kod žena u srednjem životnom dobu.
Od 2004. do 2012. godine registrovano je 2 odsto više pacijentkinja sa metastatskim rakom dojke starosti od 40 do 47 godina, dok je u periodu od 2018. do 2021. godine došlo do povećanja od 2,7 odsto godišnje.
Deo sumorne statistike
Dr Monticciolo i njen tim nazvali su ove rezultate studije „alarmantnim“. Naglašeno je i da su zbog uticaja pandemije covid 19 na dijagnozu, ovi nalazi verovatno samo deo sumorne statistike.
Pacijentkinje kod kojih je metastatski rak dojke utvrđen pre 40. godine su za 39 odsto u većem riziku od komplikacija i smrtnosti u odnosu na žene kod kojih je bolest dijagnostikovana posle 40. godine.
Mlade žene dobijaju u većem procentu agresivnije forme bolesti
Kod mlađih žena se karcinom dijagnostikuje u kasnoj fazi bolesti, a i veća je verovatnoća da će dobiti agresivniju formu bolesti kao što je trostruko negativan rak dojke i HER2-pozitivan rak dojke. Beleži se i da su mutacije na BRCA1 ili BRCA2 genima češće kod mladih žena. Stručnjaci navode da ove mutacije gena povećavaju za 84 odsto rizik od raka dojke. Šest procenata svih žena obolelih od raka dojke ima mutacije BRCA gena, međutim kod pacijentkinja mlađih od 45 godina, otprilike 12 odsto njih su nosioci gena koji izaziva mutacije.
Kako se leči metastatski rak dojke?
Onkolozi objašnjavaju da se metastatski rak dojke leči sistemskom terapijom koja je sastavljena od hemioterapije, hormonske terapije (lekovi koji smanjuju dejstvo estrogena) i ciljane terapije.
Sistemska terapija dopire u sve delove tela i deluje na sve metastatske promene. Kada je u pitanju izbor terapije, on se određuje u odnosu na broj i vrstu organa zahvaćenih metastazama. Veoma je bitno i opšte stanje pacijenta, pridružene bolesti, biološki tip karcinoma.
Postoje i inovativni lekovi koji efikasno deluju na rak dojke sa velikim brojem HER2 pozitivnih tumora, a neki su dostupni i u Srbiji, objašnjavaju lekari. Ovi lekovi mogu da produže život pacijentkinjama sa metastatskim rakom dojke.
Zračna terapija kod IV stadijuma raka dojke deluje lokalno, ozračava se deo kosti u kojem ima metastaza. Lekari naglašavaju da je bitna i palijativna i suportivna terapija, čiji je cilj da ublaži bolove i spreči neželjene reakcije na primenu sistemske terapije.
