Prema novom istraživanju, ultra-prerađena hrana snažno je povezana sa izbijanjem psorijaze.
Novo istraživanje povezuje ultra-prerađenu hranu sa psorijazom
Izveštaj naučnika, koji se oslanja na podatke o ishrani i simptome psorijaze koje su učesnici istraživanja sami prijavili, pokazao je da je visoka potrošnja ultra-prerađene hrane (UPF) u tesnoj povezanosti sa aktivnim slučajevima psorijaze.
Istraživači su izveli svoje zaključke iz studije preseka podataka iz kohortne studije NutriNet-Santé sprovedene između 2021. i 2022. godine u Francuskoj. U studiji je bilo 18.528 učesnika, starosti 62–70 godina. Od toga, 74 odsto bile su žene, a 26 procenata muškarci.
Nakon što su autori izveštaja prilagodili svoja otkrića uzimajući u obzir faktore kao što su indeks telesne mase (BMI), starost, konzumiranje alkohola i komorbiditeti, veza između UPF i aktivne psorijaze ostala je jaka u samoprocenjivanju.
U istraživačkom izveštaju navodi se da nije primećena povezanost sa UPF kod učesnika čije su dijagnoze potvrdili dermatolozi.
Podaci ukazuju na to, kažu autori, da UPF doprinosi pro-inflamatornom efektu koji pogoršava psorijazu, odvojen od prethodno dokumentovanog sličnog efekta visokog BMI.
Studija je objavljena u JAMA Dermatology.
Šta je ultra-prerađena hrana
Ultra-prerađena hrana čini značajan deo moderne ishrane. Takva hrana dizajnirana je za jeftinu masovnu proizvodnju, pri čemu se žrtvuje zdravstvena ispravnost radi niske cene, ukusa i pogodnosti.
UPF bogata je uljima, mastima, šećerima i proteinima dobijenim iz prirodne hrane. Takođe sadrži modifikovani skrob i hidrogenizovane masti, zajedno sa bojama za hranu i pojačivačima ukusa. Obično sadrži pet ili (mnogo) više sastojaka.
Primeri UPF uključuju kobasice i slične vrste prerađenog mesa, zaslađene napitke, zaslađene jogurte, gazirana pića, hamburgere i energetske pločice.
Kako je ultra-prerađena hrana povezana sa psorijazom
Dr Lawrence Green iz Centra za estetsku dermatologiju u Rokvilu, Merilend, koji nije bio uključen u istraživački izveštaj, kaže da „koliko znam, ovo je prvi put da sam pročitao o implikacijama povezivanja UPF i aktivne psorijaze”.
– Ali to ima smisla na osnovu trenutnog saznanja o tome koliko su visoki BMI, hipertenzija, dijabetes itd. povezani sa pogoršanjem psorijaze. Ako je tačno da ishrana sa visokim učešćem UPF može doprineti gore pomenutim komorbiditetima, ona bi takođe mogla indirektno (ili eventualno direktno) pogoršati psorijazu – kaže dr Green.
– Novi dokazi ističu ulogu ultra-prerađene hrane (UPF) u pogoršanju psorijaze kroz više mehanizama. Ova hrana često je bogata rafinisanim šećerima, nezdravim mastima i aditivima i promoviše sistemsku upalu, koja može izazvati psorijazu – primetila je dr Rachel Day, potpredsednica Zest Health u Menlo Parku, Kalifornija. Dr Day takođe nije bila uključena u najnoviji izveštaj.
– UPF takođe remeti mikrobiom creva i može uticati na epigenetske mehanizme, menjajući ekspresiju gena i potencijalno ubrzavajući aktivnost bolesti kod genetski predisponiranih pojedinaca – istakla je dr Day.
– Mali sadržaj vlakana i aditivi u ultra-prerađenoj hrani (UPF) mogu poremetiti mikrobiotu creva, smanjujući korisne bakterije i povećavajući propusnost creva, poznato kao sindrom propustljivih creva. Ovo omogućava endotoksinima, kao što su lipopolisaharidi (LPS) da prođu u krvotok, pokrećući imune odgovore koji pojačavaju sistemsku upalu i pogoršavaju simptome psorijaze – objasnila je dr Day.
– Pored toga, redovno konzumiranje UPF povezano je sa gojaznošću i metaboličkom disregulacijom, oba nezavisna faktora rizika za psorijazu – dodala je dr Day.
Dr Daniel Glass, konsultant dermatolog na The Dermatology Clinic u Londonu, UK, drugi stručnjak koji nije bio uključen u istraživački izveštaj, kaže da je zapanjen prirodom većine samoprijavljenih podataka na osnovu kojih su zasnovani zaključci izveštaja.
– Zanimljivo je da rad pokazuje korelaciju između unosa UPF i psorijaze samo u slučajevima samodijagnostikovane psorijaze. Kada se uključi psorijaza koju je dijagnostikovao dermatolog, onda povezanost sa unosom UPF više nije statistički značajna – rekao je dr Glass.
Psorijaza: ishrana u odnosu na gene
– Psorijaza nastaje iz složene interakcije između genetske predispozicije i faktora sredine. Iako je mnogo pažnje posvećeno okidačima kao što su stres ili infekcije, uloga ishrane – konkretno, potrošnja ultra-prerađene hrane – često se zanemaruje – objašnjava dr Day.
– Ultra-prerađena hrana sadrži hemijske aditive i konzervanse koji mogu uticati na ekspresiju gena, posebno kod osoba sa porodičnom istorijom psorijaze. Ovi uticaji ishrane mogu ubrzati pojavu psorijaze kod genetski osetljivih pojedinaca, potencijalno doprinoseći uočenom trendu ranijeg početka bolesti u poređenju sa prethodnim decenijama. Štaviše, za one kojima je već dijagnostikovana psorijaza, unos UPF može pogoršati aktivnost bolesti – istakla je ona.
Više istraživanja o crevnim i imunološkim okidačima
– Autori ne pretpostavljaju mehanizam delovanja, već samo izvode zaključak na osnovu svoje analize. Voleo bih da vidim direktnija istraživanja koja impliciraju UPF, a ne samo indirektne dokaze kroz anketu pacijenata – primetio je dr Green.
– Kao što autori primećuju, potrebno je više istraživanja velikih razmera u ovoj zanimljivoj oblasti, po mogućnosti sa slučajevima psorijaze koje je potvrdio dermatolog, i više detalja o tome kako se unos UPF klasifikuje u budućim studijama. Potrebno je preduzeti dalja istraživanja o tome šta su potencijalno promenljivi faktori rizika za uobičajene kožne bolesti – napominje dr Glass.
– Sa više od 70 odsto imunog sistema koji se nalazi u crevima, razumevanje veze između UPF, crevnog mikrobioma i imunoloških pokretača ključno je. Analiza crevnog mikrobioma mogla bi da otkrije molekularne mehanizme pomoću kojih UPF pogoršava upalu, nudeći strategije za ublažavanje ovih efekata – istakla je dr Day.
