Slezina je organ smešten iza želuca, u gornjem levom delu stomaka, poznatom kao levi hipohondrijum. Nalazi se ispod rebara, zbog čega se obično ne može napipati. Međutim, u određenim stanjima može izazvati bol koji se iza levog rebarnog luka oseća kao dubok, tup, često veoma intenzivan.
Bol usled oštećenja ili puknuća: Slezina se povređuje u traumama abdomena
Oštećenje slezine je retko zbog njenog zaštićenog položaja ispod levih rebara. Ipak, može se dogoditi usled jakog udarca u stomak (tuča, saobraćajna nesreća, kontaktni sport ili kao posledica preloma rebra, kada oštar kraj slomljenog rebra probije slezinu. Ovo može dovesti do trenutnog puknuća slezine ili formiranja hematoma, koji se kasnije može delimično resorbovati i formirati cistu. U nekim slučajevima, puknuće slezine može nastupiti tek nekoliko nedelja nakon povrede.
Ova regija može da boli i na dodir, što može ukazati na oštećenje slezine, njeno puknuće ili uvećanje (splenomegaliju). Jak bol koji potiče od slezine često ukazuje i na infarkt ovog organa.
Koji simptomi ukazuju da je slezina možda pukla
Prema rečima dr Liji Thomas, Simptomi puknuća slezine uključuju:
- bol u levom hipohondrijumu, iza rebara, sa osetljivošću na dodir
- kardiovaskularnu nestabilnost, kao što su vrtoglavica i ubrzan rad srca, usled unutrašnjeg krvarenja u trbušnu duplju
- bol na vrhu levog ramena prilikom podizanja nogu u ležećem položaju (posledica curenja krvi iz slezine u trbušnu duplju, koja iritira levu stranu dijafragme)
- mučninu, bledilo, jaku nervozu ili nesvesticu.
Puknuće slezine je hitno medicinsko stanje koje može izazvati ozbiljno unutrašnje krvarenje i zahteva hitnu dijagnostiku i lečenje.
Uvećana slezina: Šta je splenomegalija
Povećanje slezine, poznato kao splenomegalija, još jedan je mogući uzrok bola u slezini. Može nastati zbog različitih faktora, uključujući povrede, maligne bolesti, metaboličke poremećaje ili vaskularnu opstrukciju. Najčešći uzroci splenomegalije su:
- mijeloproliferativne bolesti (poput hronične limfocitne leukemije, hronične mijeloidne leukemije, leukemije velikih granularnih ćelija, policitemije vera)
- limfoproliferativne bolesti (poput limfoma)
- bolesti skladištenja lipida (poput Gošeove i Nimann-Pikovog sindroma)
- bolesti vezivnog tkiva, kao što je sistemski lupus eritematozus
- upalne bolesti (amiloidoza i sarkoidoza)
- virusne infekcije (poput citomegalovirusa ili infektivne mononukleoze)
- akutne bakterijske infekcije (poput bakterijskog endokarditisa)
- hronične bakterijske infekcije (uključujući malariju, sifilis, brucelozu i milijarne tuberkuloze)
- bolesti jetre (uključujući cirozu ili trombozu portalne ili slezinske vene, što uzrokuje zastoj krvi u slezini)
- hemolitičke anemije (uključujući one uzrokovane hemoglobinopatijama (npr. talasemija) ili abnormalnom krhkošću crvenih krvnih zrnaca (npr. hereditarnom sferocitozom)
Koji lekovi mogu da izazovu bol u slezini
Određeni lekovi i njihova upotreba takođe mogu izazvati bol u slezini kao neželjeni efekat, uključujući direktnu toksičnost za same ćelije slezine, patološki uticaj na imunološki sistem ili jetru, kao i tešku hemolizu (razgradnju crvenih krvnih zrnaca). U retkim slučajevima može da dođe do portalne hipertenzije izazvanu toksičnošću jetre. Ovi neželjeni efekti su obično privremeni, a bol u slezini nestaje kada se prekine upotreba određenog leka.
Najpre, to mogu biti antibiotici (amoksicilin i neki sulfonamidi). Slede antimalarici (hlorokin), antikoagulansi (varfarin i heparin), hemoterapijski medikamenti, imunosupresivi (azatioprin ili ciklosporin), kao i nesteroidni antiinflamatorni lekovi (ibuprofen i diklofenak).
Dijagnostika bola u slezini
Dijagnoza uzroka bola u slezini zasniva se na proceni veličine slezine, hemodinamskih parametara, anamneze povreda ili drugih medicinskih stanja, kao i prisustva drugih simptoma. Palpacija donjeg ruba slezine može otkriti njeno uvećanje, ali samo ako je značajno povećana.
Za procenu prirode bola u slezini koriste se ultrazvučni pregledi, CT (skener) ili MRI (magnetna rezonanca). Lečenje je usmereno na osnovni uzrok bola, a slezinu treba poštedeti kontakata (pipanja, fizičkog pritidka) nekoliko nedelja kako bi se sprečilo dalje oštećenje.
