Pazušni (aksilarni) limfni čvorovi često su prvi deo tela na koji se prošire ćelije raka dojke. Posle uspostavljanja dijagnoze raka dojke, lekar proverava da li je rak metastazirao na pazušne čvorove i u skladu s tim određuje dalju strategiju lečenja. Kao i kod svih oblika raka, pravovremena dijagnostika određuje tok i uspešnost terapije.
Limfociti uništavaju uzročnike infekcije
Limfni čvorovi su deo limfnog sistema u kojima se skuplja limfa bogata belim krvnim zrncima koji štite telo od infekcija. Limfni čvorovi su svojevrsni filteri u našem telu, oni skupljaju i uništavaju štetne mikroorganizme i pročišćavaju limfnu tečnost.
Ukoliko se organizam bori protiv infekcije, raste broj limfocita koji uništavaju uzročnike infekcije i tada se uvećava volumen limfnih čvorova. Limfni čvorovi u pazuhu nazivaju se aksilarni limfni čvorovi, a u proseku osoba ima 20 do 30 aksilarnih limfnih čvorova.
Prvi potez lečenja operabilnog raka dojke
Ćelije raka mogu metastazirati i proširiti se, putem krvotoka ili limfnog sistema, na druge delove tela. Aksilarni limfni čvorovi se nalaze u pazuhu u blizini dojki, pa je lako moguće da ćelije raka dospeju do njih. Operativno odstranjivanje pazušnih limfnih čvorova često je prvi potez hirurškog lečenja pacijentkinja sa operabilnim rakom dojke. U slučaju da se rak proširio do tih limfnih čvorova, savetuju se i dodatne metode lečenja, kao što je hemioterapija, radioterapija.
Dodatne komplikacije
Limfni čvorovi su odgovorni za filtriranje limfne tečnosti, pa uklanjanje pazušnih limfnih čvorova može izazvati neželjene efekte nakon operacije. Moguće su komplikacije u vidu infekcija i problema sa zarastanjem rane, ali i dugotrajni problemi kao što su ukočenosti ramena, bol i otok ruke (limfedem) kada skupljanje limfne tečnosti dovodi do ograničene funkcionalnosti ruke.
Simptomi metastaze raka
Nedostatak snage, umor i slabost, neočekivani gubitak telesne težine, bol, poteškoće pri disanju, neki su od simptoma koji mogu ukazati da je došlo do širenja raka. Simptomi raka dojke koji se proširio na aksilarne limfne čvorove mogu uključivati:
– otok u predelu pazuha
– oticanje ruke ili šake
– otok u predelu grudne kosti ili ključne kosti
U slučaju da se jave neki od navedenih simptoma trebalo bi što pre potražiti stručnu pomoć.
Dijagnostika
Lekar može pri fizičkom pregledu proveriti da li se rak proširio na pazušne limfne čvorove. Moguć je i pregled ultrazvukom, kompjuterizovanom tomografijom ili magnetnom rezonancom. Skeniranje može da otkrije promene, kao što su zadebljanje unutar limfnog čvora, uvećanje krvnih sudova, promene u izgledu limfnih čvorova.
Prema nekim procenama, laboratorijski testovi otkrivaju kancerozne čvorove kod jedne trećine žena, kod kojih nisu ustanovljene promene pri fizičkom pregledu. Zbog toga stručnjaci većinu pacijentkinja upućuju na dodatne testove.
Biopsija sentinel čvorova
Stručnjak u potkožni sloj oko koluta dojke ubrizgava metilen plavo i radioaktivni Tc-99 radiokoloid i uklanja jedan ili više sentinel čvorova koji se šalju na patološku analizu. Na ovaj način lekari nastoje da izbegnu neželjene efekte uklanjanja višestrukih aksilarnih limfnih čvorova.
Aksilarna disekcija
Aksilarna disekcija je procedura kojom se uklanjaju limfni čvorovi ispod pazuha. Na ovaj način proverava se i da li se rak širi i umanjuje se mogućnost rak dospe u limfne čvorove. Hirurg, uglavnom, uklanja 5 do 30 limfnih čvorova, a patolog utvrđuje da li su se ćelije raka proširile i izvan pazušnih limfnih čvorova.
Sistem tumora, čvorova i metastaza
Faze raka ukazuju na obim i širenje bolesti. Lekari koriste sistem tumora, čvorova i metastaza kako bi odredili stadijum raka dojke. Određuje se veličina primarnog tumora, utvrđuje se da li su ćelije raka dospele do limfnih čvorova. Ukoliko je nalaz pozitivan stručnjaci nastoje da otkriju koliko je limfnih čvorova zahvaćeno ćelijama raka.
NX – označava da nije utvrđeno postojanje obližnjih limfnih čvorova ili da procena aksilarnih limfnih čvorova nije moguća, ukoliko su oni na primer, već uklonjeni operativnim putem.
NO – Označava de se rak nije proširio na limfne čvorove. Stručnjak može ipak tražiti dalje testiranje, kako bi bio siguran da nije došlo do mikrometastaze.
N1:Znači da su mikrometastaze otkrivene kod 1 do 3 aksilarna limfna čvora ili čvorova unutar same dojke.
N2: U ovoj fazi 4 do 9 aksilarnih limfnih čvorova zahvaćeno je ćelijama raka.
N3: Rak je otkriven u više od 10 aksilarnih limfnih čvorova. Ovo može da znači da su ćelije raka dospele i u limfne čvorove ispod ili iznad ključne kosti.
Lečenje raka dojke
Lečenje raka dojke često zahteva mastektomiju – potpuno uklanjanje jedne ili obe dojke. Moguća alternativa je lumpektomija, kada se uklanja samo tumor i okolno tkivo. Posle operacije lečenje se nastavlja zračenjem, kojim se uništavaju ćelije raka i umanjuje mogućnost od vraćanja raka.
Rak se leči i hemioterapijom, ciljanom i hormonskom terapijom, imunoterapijom ili kombinacijom svih navedenih postupaka. Stručnjaci naglašavaju da je lečenje komplikovanije, ako dođe do metastaza i širenja raka na aksilarne limfne čvorove. Bitna je i sama veličina tumora, vrsta ćelija raka, opšte zdravlje pacijenta.
Stopa preživljavanja je pet godina, ali ona je individualna i ima pacijenata koji žive mnogo duže nakon dijagnoze. Stručnjaci naglašavaju da naučnici nastoje da za svakog pacijenta ponaosob pronađu najbolju moguću terapiju. Nove metode lečenja biće kako se veruje zasnovane na DNK analizi tumora, očekuje se da će rak postati vrsta hronične bolesti s kojom se može živeti.
Objasnili ste detalje ali me interesuje u kom slučaju raka dojke se primenjuje samo hemoterapija?