Rak prostate donosi 50 odsto veći rizik od razvoja ozbiljnih i potencijalno fatalnih krvnih ugrušaka Foto: Shutterstock
Rak prostate donosi 50 odsto veći rizik od razvoja ozbiljnih i potencijalno fatalnih krvnih ugrušaka, tokom 5 godina nakon dijagnoze raka, pokazali su rezultati novog istraživanja objavljenog u časopisu BMJ Open. Iako je nivo rizika niži od onog kod drugih oblika karcinoma, istraživači upozoravaju kliničare na ovaj rizik kako bi omogućili pravovremenu dijagnozu i lečenje, ukoliko dođe do stvaranja krvnog ugruška. Nalazi istraživanja smatraju se posebno važnim zato što je venska tromboembolija (VTE) – vrsta krvnog ugruška, vodeći uzrok smrti među ljudima sa rakom, sa višim rizikom kod muškaraca sa uznapredovalom bolešću.
Karcinom prostate je rak koji se najčešće dijagnostikuje kod muškaraca srednjih i starijih godina, što znači da bi mnogi muškarci sa ovom vrstom tumora potencijalno mogli da dožive vensku tromboemboliju. Ljudi oboleli od raka imaju veći rizik od razvoja venske tromboembolije – opasnih, ali izlečivih krvnih ugrušaka u venama, nego ljudi bez te bolesti, a rizik varira u zavisnosti od vrste i stadijuma koji je karcinom dostigao. Venske tromboembolije inače su vodeći uzrok smrti pacijenata. Rak prostate je karcinom koji se najčešće dijagnostikuje kod sredovečnih i starijih muškaraca, što znači da su muškarci sa rakom prostate u opasnosti da dožive venske tromboembolije. Neke starije studije, na primer, ukazuju da je rizik od venske tromboembolije dva do tri puta veći kod muškaraca sa rakom prostate, nego kod muškaraca sličnog uzrasta bez te bolesti.
Međutim, istraživači su želeli da dobiju novije podatke s obzirom na to da se znatno poboljšao način lečenja raka prostate tokom poslednje decenije. Pre svega se misli na široku upotrebu novijih antikoagulansa za druga stanja, ali koja potencijalno mogu da smanje rizik od venske tromboembolije. Tim evropskih istraživača je, stoga, sproveo veliku studiju, koristeći nacionalne podatke o muškarcima širom Švedske, prikupljene u periodu od 2007. do 2017, kako bi uporedio pojavu venske tromboembolije među 92.105 muškaraca sa rakom prostate i 466.241 muškarca istog uzrasta bez tog oboljenja. Otkrili su da je 3,2 odsto muškaraca u grupi sa rakom prostate doživelo pojavu venske tromboembolije u roku od oko pet godina od dijagnoze raka, u poređenju sa 2,1 procenat muškaraca u grupi zdravih muškaraca. Izračunali su da bi na svakih 1.000 muškaraca sa rakom prostate, oko 7 razvilo venske tromboembolije svake godine, u poređenju sa oko 4 na svakih 1.000 muškaraca bez raka prostate.
Nakon što su u svojoj analizi uzeli u obzir faktore koji bi mogli da utiču na rizik od venske tromboembolije (kao što su prisustvo kardiovaskularnih bolesti i socioekonomski faktori), istraživači su pokazali da muškarci sa rakom prostate imaju 50 odsto veći rizik od onih u grupi za poređenje, tokom 5 godina studije, pri čemu je najrizičniji period prvih šest meseci nakon dijagnoze raka. Budući da je ovo bila opservaciona studija, neizvesno je koliki je povećani rizik bio posledica samog raka prostate ili zbog drugih razlika između dve grupe muškaraca, a koje su mogle da utiču na rizik od venske tromboembolije i koje se nisu mogle da se kontrolišu. Na primer, ograničenje studije bilo je odsustvo informacija o tome da li muškarci puše i konzumiraju alkohol.
Ipak, ovo je bila velika studija u kojoj su korišćeni pouzdani izvori podataka (razni registri širom zemlje). Korišćenje podataka od muškaraca iz cele Švedske znači da će nalazi verovatno biti tačan odraz rizika od venske tromboembolije među onima sa i bez raka prostate.
– Veličina povećanog rizika od venske tromboembolije među muškarcima sa karcinomom prostate uočena u našoj studiji je niža od onog uočenog za druge tipove raka, kao što je viđeno u prethodnim studijama, i verovatno se može pripisati visokom udelu muškaraca sa lokalizovanom bolešću i nizak rizik od progresije raka – saopštili su autori studije i naveli da „bez obzira na to, lekari koji leče muškarce sa rakom prostate treba da budu svesni značajnog povećanja rizika od venske tromboembolije kod ovih muškaraca, posebno u prvih šest meseci nakon dijagnoze raka, kako bi se obezbedila pravovremena dijagnoza VTE.“