Preinvazivne lezije vulve su područje kože ili sluzokože koje još nije napredovalo u invazivni malignitet (rak), ali ima potencijal da to postane. Zbog toga zaslužuju posebnu pažnju, jer pored onkološkog rizika, one utiču ne samo na funkcionalnost i imidž tela, već i na psihoseksualne faktore. Tim povodom četiri međunarodna medicinska društva – Evropsko društvo ginekološke onkologije, Međunarodno društvo za proučavanje vulvovaginalnih bolesti, Evropski koledž za proučavanje bolesti vulve i Evropska federacija za kolposkopiju, sarađivala su na izradi smernica za lečenje preinvazivne lezije vulve, objavljenim u časopisu Journal of Lower Genital Tract Disease.
Preinvazivne lezije vulve izazivaju tipične simptome
Lezije na vulvi žene mogu izazvati simptome kao što su peckanje i svrab, koji čine polni odnos bolnim, ali mogu biti asimptomatske, napominju autori, naglašavajući potrebu za detaljnim pregledom vulve. Smernice za lečenje preinvazivne lezija vulve sastavljene su nakon sistematskog pregleda medicinske literature i o njima su glasali stručnjaci, koje su izabrala četiri naučna društva. Usvojeni dokument daje savete lekarima o četiri glavna tipa preinvazivnih lezija koje se mogu razviti na vulvi.
1. Skvamozne intraepitelne lezije visokog stepena vulve (VHSIL) češće su kod žena mlađih od 65 godina i mogu da se transformišu u invazivni rak. Približno 60 odsto pacijenata prijavi svrab i/ili iritaciju, bol ili krvarenje zajedno sa vidljivim lezijama vulve, navode lekari. Kod drugih, lezije se dijagnostikuju slučajno, tokom rutinskog ginekološkog pregleda. Lezije se veoma razlikuju od žene do žene po broju, veličini, obliku, boji i debljini. Autori predlažu nekoliko opcija za lečenje VHSIL – hirurško uklanjanje, ablacija (uklanjanje laserom ili radiofrekvencijom) ili lokalni lekovi. Ako se koristi ablacija ili lekovi, pacijentkinja mora prethodno da uradi nekoliko biopsija kako bi se pokazalo da nema invazivnog karcinoma.
2. Diferencirana intraepitelna neoplazija vulve (dVIN) je mnogo ređa od VHSIL i obično viđa kod starijih žena. „Neoplazija“ je rast abnormalnih ćelija ili abnormalnih količina ćelija, koje se mogu pojaviti kao benigne, a zatim postati kancerogene. Veća je verovatnoća da će se diferencirana intraepitelna neoplazija vulve dVIN transformisati u invazivni rak, nego skvamozne intraepitelne lezije visokog stepena, i to ponekad vrlo brzo. Prema novom konsenzusu, ovu vrstu lezije uvek treba hirurški potpuno ukloniti.
3. Pagetova bolest in situ je glandularni rak kože vulve koji može dovesti do invazivnog karcinoma. Tradicionalno se uvek leči hirurški, ali je sada konsenzus da je imiquimod krema za kožu efikasna i da ima minimalne neželjene efekte. U nekim slučajevima može da se koristiti terapija zračenjem.
4. Melanom vulve in situ. Melanom je najteži oblik raka kože, ali melanom vulve in situ predstavlja neinvazivni tip (faza 1a). Preporučeni tretman je operacija kojom se uklanjaju lezija i deo kože oko nje.
Nakon tretmana preinvazivnih lezija vulve, žene bi trebalo da odlaze na redovne preglede radi pažljive kliničke procene, a preporučena je i biopsija bilo kog sumnjivog područja. Učestalost kontrolnih pregleda zavisiće od vrste lezije, starosti pacijentkinje i od toga da li ima infekciju, imunološku bolest ili druge lezije u donjem genitalnom traktu.
