Analna fistula je mali kanal koji povezuje apsces, inficiranu žlezdu unutar anusa, sa otvorom na koži oko anusa. Unutar anusa nalaze se brojne male žlezde koje proizvode sluz i povremeno se ove žlezde začepe. U tom slučaju dolazi do infekcije i apscesa, a oko polovina tih apscesa može da se razvije u fistulu.
Zašto nastaje analna fistula?
Glavni uzroci analne fistule su zapušene analne žlezde i analni apscesi – nakupljen gnoj koji obično nastaje usled bakterijske infekcije. Druga, mnogo ređa, stanja koja mogu da izazovu analnu fistulu su:
- Kronova bolest (inflamatorna bolest creva)
- Zračenje tokom lečenja raka
- Povreda
- Polno prenosive bolesti
- Tuberkuloza
- Divertikulitis (bolest u kojoj se male kesice formiraju u debelom crevu i zapaljenje
- Karcinom.
Koji simptomi ukazuju da se stvorila analna fistula?
Znaci i simptomi analne fistule su:
- Česti analni apscesi
- Bol i otok oko anusa
- Krvava drenaža ili drenaža neprijatnog mirisa (gnoj) iz otvora oko anusa. Bol se može smanjiti nakon drenaže fistule
- Iritacija kože oko anusa usled drenaže
- Bol tokom pražnjenja creva
- Krvarenje
- Temperatura, groznica i opšti osećaj umora.
Kako se dijagnostikuje analna fistula?
Lekar obično može da dijagnostikuje analnu fistulu ispitivanjem područja oko anusa tako što se traži otvor (trakt fistule) na koži. Zatim pokušava da utvrdi koliko je dubok trakt i u kom pravcu ide. Neke fistule možda neće biti vidljive na površini kože i tom slučaju, lekar može da uradi dodatne testove:
- Anoskopiju – proceduru u kojoj se koristi poseban instrument kako bi se videla unutrašnjost anusa i rektuma
- Ultrazvuk ili magnetnu rezonancu analnog područja kako bi se bolje video trakt fistule
- Hirurški zahvat – Ponekad hirurg mora da izvrši hirurški zahvat pod anestezijom kako bi se dijagnostikovala fistula.
Ako se pronađe fistula, lekar može da uradi još neke dodatne testove kako bi otklonio sumnju na Kronovu bolest ili inflamatornu bolest creva jer oko 25 odsto ljudi sa Kronovom bolešću razvija analne fistule. U te analize spadaju testovi krvi, rendgenski snimci i kolonoskopija.
Kako se leče analne fistule?
Operacija je skoro uvek neophodna kako bi se izlečila analna fistula. Operaciju izvodi hirurg specijalista za debelo crev i rektum. Cilj operacije je uspostavljanje balansa između uklanjanja fistule i zaštite mišća analnog sfinktera, koji mogu da izazovu inkontinenciju ako su oštećeni.
Fistule u kojima nema ili je malo uključenih mišića sfinktera leče se fistulotomijom. U ovoj proceduri, koža i mišići iznad tunela se otvaraju kako bi se iz tunela pretvorili u otvoreni žleb što omogućava da se trakt fistule izleči odozdo prema gore. U slučaju složenije fistule, hirurg će možda morati da postavi poseban dren, koji se zove seton, koji ostaje na mestu najmanje 6 nedelja. Nakon postavljanja setona, skoro uvek se izvodi neka od tri operacije:
- Fistulotomija
- Procedura naprednog preklopa (fistula je prekrivena preklopom, ili komadom tkiva, uzetim iz rektuma)
- Procedura liftinga (koža iznad fistule se otvara, mišići sfinktera se šire, a fistula se vezuje).
Operacija fistule se obično radi ambulantno, što znači da pacijent može da ide kući istog dana. Pacijenti koji imaju veoma velike ili duboke tunele fistule možda će morati da ostanu u bolnici kratko vreme nakon operacije. Za fistule koje su u kritičnom stanju može da bude potrebno nekoliko operacija kako bi se otklonile fistule.
