U Institutu za zdravstvenu zaštitu dece i omladine Vojvodine, odnosno novosadskoj Dečjoj bolnici, minimalno invazivna hirurgija radi se od 2003. godine. Tokom prvih godina na ovaj način radilo se od 150 do 200 operacija godišnje, a sada se na godišnjem nivou uradi više od hiljadu ovakvih intervencija.
Minimalno invazivna hirurgija
Nekada je važilo pravilo da što je veći rez, to je bolji hirurg, a sada je aktuelan drugačiji i savremeniji pristup.
– Sada se rade operacije kroz rez od od tri do pet milimetara, a u nekim slučajevima je moguć i rez od 1,9 mm. Minimalno invazivna hirurgija posebno je značajna u dečjem uzrastu, jer se operacijama postiže rezultat odnosno zdravlje koje treba da traje ceo život pacijenta – kaže na početku razgovora prof. dr Radoica Jokić, dečji hirurg u Dečjoj bolnici u Novom Sadu.
Operativna tehnika uz primenu posebno kreiranih instrumenata
Minimalno invazivna hirurgija se radi u svim segmentima hirurgije (najčešće se radi u trbušnoj duplji i naziva se laparoskopska hirurgija, u grudnoj duplji torakoskopska, u zglobovima artroskopska itd) i ovaj hirurški pristup je moguć u svim uzrastima, od novorođenčeta do odraslog čoveka.
– Operativna tehnika se sastoji u postavljanju jednog cevastog instrumenta (porta), kroz otvor od nekoliko milimetara (od 3 do 5 mm), a kroz koji se u trbušnu ili grudnu duplju ubacuje gas. Potom se kroz isti instrument postavlja kamera. Na monitoru se prati tok operacije uz uveličanje anatomskih struktura za 2,5 puta. Slede dodatni rezovi istih milimetaraskih veličina kroz koje se ubacuju posebno kreirani instrumenti – kaže profesor dr Jokić i dodaje:
– Ovaj hirurški pristup omogućava da se vidi cela trbušna duplja, pa nekad odjednom može da se uradi i više operacija (simultane operacije). Tako, prilikom operacija slepog creva, koja se u našoj ustanovi u preko od 80 posto slučajeva radi minimalno invazivnim pristupom, pregledaju se i pored ostalih trbušnih organa i unutrašnje genitalije kod devojčice. Dešava se da se tokom iste operacije uklone i druge patološke promene kao što su naprimer ciste jajnika i/ili jajovoda. To je velika prednost minimalno invazivne hirurgije.
Operacije se izvode i kod novorođenčadi
Najčešća operacija koja se radi ovom tehnikom je odstranjivanje slepog creva. Pored toga minimalno invazivna hirurgija se primenjuje i kod drugih patoloških stanja kao što su naprimer urođene anomalije probavnog trakta kod novorođenčadi.
Dr Jokić ističe i neka retka patološka stanja kao što su naprimer arterijska klješta, gde deca gube u telesnoj težini jer krvni sudovi pritiskaju duodenum tj. dvanaestopalačno crevo.
– Zatim, neka deca se rode sa urođenom hernijom na dijafragmi. Usled pozitivnog pritiska u trbušnoj a negativnog u grudnoj duplji tgrbušni organi prelaze u grudnu duplju i vrše pritisak na nedovoljno razvijena pluća. Torakoskopski način rešavanja ove anomalije je u svetu prihvaćen i sprovodi se i u našoj Dečjoj bolnici. Vraćanjem trbušnih organa u trbušnu duplju i ušivanjem defekta na dijafragmi se rešava ova životno ugrožavajuća anomalija – objašnjava profesor Jokić.
Operacija preponske kile bez vidljivog reza na preponi
U okviru novih minimalno invazivnih hirurških tehnika koje se usvajaju u novosadskoj Dečjoj bolnici izdvaja se hirurško rešavanje preponske kile. Kao i kod drugih laparoskopskih procedura, prvi rez se pravi u donjem naboru pupka. Nakon zarastanja ove rane praktično se ne vidi ožiljak. Kamerom se prati zatvaranje unutrašnjeg otvora preponskog kanala. Uvlačenje i plasiranje šava se vrši kroz običnu injekcionu iglu. Rezultata je rešavanje preposnke kile bez ikakavog ožiljka u preponi.
U želji da dočara napredak dečje hirurgije dr Jokić je istakao da deca kod nas u bolnicama dobijaju isto što i pacijenti u najboljim centrima u svetu.
Urođeni deformiteti grudnog koša
U ovoj bolnici primenom minimalno invazivne hirurgije se rešava i defekt grudnog koša, kada je grudna kost uvučena prema kičmenom stubu (Pectus excavatum). Pozicijom grudne kosti se smanjuje prostor za srce i pluća. Dr Jokić napominje kako se ta operacija po autoru nazvana Nuss-ova operacija radi od 2006. godine, a prvo su je radili sa kolegama iz Trsta.
– Sa obe strane grudnog koša prave se rezovi od 4-5 cm, u delu koji je pokriven rukama, pa se nakon operacije ti ožiljci praktično ni ne vide. Spram svakog deteta se oblikuje metalna ploča za korekciju i održavanje korigovanog izgleda grudne kosti. Ubacuje se kroz navedene rezove u obliku latiničnog slova „U“. Potom se u operaciji ta ploča okrene poput ćiriličnog slova „P“, čime se gura napred uvučeni deo grudne kosti. Kosti dece su elastične te se veoma lako koriguje deformitet. Ploča ostaje u grudnom košu u periodu od minimalno dve godine. Kada se ploča izvuče, ne vraća se deformitet – ispričao je dr Jokić.
Ovu operaciju je najbolje uraditi u tinejdžerskom uzrastu, kod devojčica u urastu od 13. do 15. godine, a kod dečaka u uzrastu od 14. do 17. godine.
– Operacija nije samo estetska, o čemu svedoči i potreba da se pred operaciju konsultuju i pulmolozi i kardiolozi – kazao je dr Jokić.
Prema rečima našeg sagovornika, u svakoj dežurnoj ekipi u Dečjoj bolnici postoje hirurzi koji mogu da urade ove vrste minimalno invazivnih operacija. Dr Jokić sa ponosom ističe da imaju edukovan tim, koji se usavršavao i u našoj zemlji i u inostranstvu, te da odlično sarađuju sa brojnim klinikama van naše zemlje.
