Karcinom skvamoznih ćelija formira se u skvamoznim ćelijama u spoljašnjem sloju kože. Većina karcinoma skvamoznih ćelija kože može se ukloniti manjim hirurškim zahvatima.
Kako izgledaju skvamozne ćelije: Koje delove tela može da zahvati karcinom skvamoznih ćekija
Skvamozne ćelije su tanke, ravne ćelije koje čine spoljašnji sloj kože (epidermis) i oblažu unutrašnje površine mnogih organa, uključujući disajne puteve, digestivni trakt i krvne sudove. Nalikuju ribljim krljuštima kada se posmatraju pod mikroskopom, otuda i naziv skvamozne (lat. squama – ljuska, krljušt).
Ove ćelije imaju zaštitnu ulogu, ali ponekad mogu postati abnormalne i nekontrolisano rasti, što dovodi do skvamoznog karcinoma, vrste raka koja najčešće pogađa kožu, ali se može javiti i u plućima, grlu ili jednjaku.
Dijagnostika: Kako se otkriva karcinom skvamoznih ćelija kože
Testovi i procedure za dijagnostikovanje karcinoma skvamoznih ćelija kože najpre uključuju fizički pregled. Lekar će vas pitati o medicinskoj istoriji i pregledati kožu u potrazi za znakovima karcinoma skvamoznih ćelija.
Ukoliko postoji sumnja, radi se biopsija (uzimanje uzorka tkiva za analizu). Ovim postupkom se uklanja deo sumnjivog tkiva kako bi se testiralo u laboratoriji. Analiza u laboratoriji potvrđuje prisustvo raka, odnosno alteraciju ćelija u maligne.
Lečenje karcinoma skvamoznih ćelija
Većina karcinoma skvamoznih ćelija kože može se ukloniti manjim hirurškim zahvatima, ali i tretirati lokalno. Odabir tretmana zavisi od lokacije raka, njegove veličine, brzine rasta i vaših želja. Ako je rak mali, površan i ima nizak rizik od širenja, mogu se koristiti manje invazivne metode, kakve su:
- kiretaža i elektrodesikacija (uklanjanje gornjeg sloja raka specijalnim alatom (kiretom), nakon čega se baza raka spaljuje električnom iglom)
- laserska terapija (korišćenje intenzivnih svetlosnih zraka za uništavanje ćelija raka uz minimalno oštećenje okolnog tkiva, čime se smanjuje rizik od krvarenja, otoka i ožiljaka)
- krioterapija (korišćenje tečnog azota za zamrzavanje ćelija raka, često se kombinuje sa kiretažom)
- fotodinamička terapija (na kožu se nanosi tečnost koja čini ćelije raka osetljivim na svetlost; nakon toga se koristi specijalna svetlost za uništavanje ćelija raka; može se kombinovati sa hirurškim ili drugim tretmanima).
Lečenje većih karcinoma kože
Za veće ili dublje karcinome preporučuju se invazivnije metode, uključujući jednostavna eksciziju, Mohsovu operaciju ili radioterapiju. Radioterapija može da se koristi i nakon operacije ako postoji rizik od ponovnog pojavljivanja raka ili kao alternativa operaciji.
Lečenje karcinoma koji se proširio izvan kože
Ako se rak proširi na druge delove tela, mogu se koristiti medikamenti, uključujući:
- hemoterapiju (korišćenje efikasnih lekova za uništavanje ćelija raka; mogu se koristiti samostalno ili u kombinaciji sa ciljanom terapijom i radioterapijom)
- ciljanu terapiju (ovi lekovi napadaju specifične hemijske procese u ćelijama raka, blokirajući njihov rast i uništavajući ih; obično se kombinuje sa hemoterapijom)
- imunoterapiju (terapija koja pomaže imunskom sistemu da prepozna i uništi ćelije raka; karcinom može da „sakrije“ svoje ćelije od imunskog sistema, a imunoterapija pomaže telu da ih prepozna i napadne; ova terapija se koristi kod uznapredovalog karcinoma kada druge opcije nisu dostupne.
