Ultrazvuk je nezobilazna, bezbolna dijagnostička metoda koja se koristi u svim granama medicine, a ima i terapeutsko sredstvo. Reč je o neinvazivnoj medicinskoj metodi koja koristi visokofrekventne zvučne talase, jer ultrazvuk je zvuk čija frekvencija iznosi 20 kHz, što znači da ga ljudsko uho ne može čuti. Ovaj zvuk mogu, na primer, da čuju delfini, psi, miševi… jer oni imaju višu gornju frekvenciju od ljudi. U mlađem uzrastu i čovek ima sposobnost da čuje neke zvuke visokih frekvencija, ali kako stari ta sposobnost opada.
Dijagnostički ultrazvuk
Dijagnostički ultrazvuk, poznat i kao sonografija ili ultrazvuk, koristi zvuk za snimanje organa i struktura unutar tela i tako pomaže stručnjaku pri dijagnostici nekih problema. Slike dobijene dijagnostičkim ultrazvukom nazivaju se sonogrami. Pacijent je smešten na medicinski sto, a lekar na deo tela koji se snima, stavlja gel na bazi vode, koji pomaže u prenošenju zvučnih talasa.
Lekar uređajem koji se zove transduktor, prelazi preko dela tela koje se snima. Transduktor šalje u telo usmereni snop zvučnih talasa sa frekvencijama iznad ljudskog sluha (iznad 20 KHz), koji se odbijaju o tkiva i organe. Transduktor analizira eho i pretvara ga u sonograme koji se prikazuju na monitoru.
Dijagnostički ultrazvuk se takođe može primenjivati i unutar tela, na primer, pri pregledu prostate, sonda se ubacuje u rektum. Transvaginalni ultrazvuk isto stavlja sondu u vaginu za bolji pregled ženskih reproduktivnih organa i urinarnog trakta.
Dijagnostički ultrazvuk može da pomogne pri dijagnostici bolesti srca i krvnih sudova, jetre i štitne žlezde. Može se koristiti za procenu i otkrivanje izvora bola, otoka i infekcija. Primenjuje se kod otkrivanja tumora, pri proceni problema koji utiču na cirkulaciju, kao što su suženi krvni sudovi i ugrušci. Ultrazvukom se mogu otkriti abnormalnosti mozga novorođenčadi i voditi invazivne procedure, uključujući i biopsiju iglom.
Terapeutski ultrazvuk
Terapeutski ultrazvuk zvučnim talasima veoma visoke frekvencije modifikuje ili uništava tkivo. Procedure se razlikuju, u zavisnosti od terapeutskih potreba. Na ovaj način ultrazvuk se najčešće koristi za razbijanje peska i kamena u bubregu, uklanjanje katarakte, čišćenje zuba. Terapeutski ultrazvuk se primenjuje i u fizikalnoj terapiji, za zagrevanje mišića, tetiva, u stanjima ko što je tendonitis (upala ili iritacija tetive).
Na ovaj način se prati i rast tumora i cista, stimuliše zarastanje kostiju kod preloma. Koristi se i kod hirurškog sečenja tkiva i hemostaze (zaustavljanja krvotoka). Ultrazvuk se koristi i kao način da određeni medikamenti dospeju u tkiva koja se leče.
Ultrazvuk abdomena
Ultrazvuk stomaka (abdomena) koristi se kod pregleda bubrega, mokraćne bešike, žučne kese, žučnih puteva, slezine, pankreasa, krvnih sudova i čvorova, prostate. Stručnjak može da otkrije anomalije, ciste, zapaljenja, benigne i maligne tumore, plakove na velikim krvnim sudovima, aneurizmu.
Ultrazvuk bubrega i mokraćnih kanala
U ovu svrhu ultrazvuk se koristi za otkrivanje kamena u bubregu, tumora, cista, infekcija. Stručnjak može da proceni položaj, veličinu i oblik bubrega, mokraćne bešike. Koristi se i kao pomoćno dijagnostičko sredstvo prilikom biopsije bubrega.
Ultrazvuk dojki
Ultrazvukom mogu da se otkriju cistične promene u dojkama, može se uočiti razlika između benignih i malignih tumora. Uz mamografiju se primenjuje kao metoda za rano otkrivanje promena na dojkama, koje mogu da uslove karcinom. Samo ultrazvuk se primenjuje kod žena mlađih od 40 godina, neki stručnjaci savetuju da svaka žena posle 25 godine uradi jednom godišnje ultrazvuk dojki.
Ginekološki ultrazvuk
Stručnjak uz pomoć ultrazvuka može da vidi strukture i organe u maloj karlici, odredi veličinu, položaj, građu materice, jajovoda, jajnika, grlića materice.
Ovaj ultrazvuk je deo redovne ginekološke kontrole, prati moguće promene, može otkriti policistične jajnike, zapaljenske bolesti, poziciju ploda u trudnoći. Postoje dve vrste ginekološkog pregleda preko trbuha (transabdominalni) i kroz vaginu i transvaginalni ultrazvuk.
