Nivo kiseonika u krvi određuje se kao količina kiseonika koja putem krvotoka dospeva u naše organe. Saturacija je stručan naziv za nivo zasićenosti krvi kiseonikom. Crvena krvna zrnca su nosioci većine kiseonika koji stiže u sve delove tela. Kiseonik je neophodan za funkcionisanje ćelija, a nivo kiseonika je važan pokazatelj zdravlja i ukazuje na to koliko dobro organizam transportuje kiseonik iz pluća u ćelije.
Nivo kiseonika u krvi
Kiseonik je neophodan za naše postojanje, organizam ne može duže od 4 minuta da izdrži bez kiseonika, dok bez hrane čovek može da opstane do oko 40 dana. Zdrave vrednosti kiseonika u krvi iznose 75 do 100 milimetara žive (mm Hg).
U slučaju da je nivo kiseonika niži od 60 mm Hg moguće je da će biti potrebna suplementacija kiseonikom. Ovo stanje kada je nivo kiseonika niži od 60 mm Hg zove se hipoksemija, usled koje telo teže dostavlja kiseonik ćelijima, tkivima i organima.
Dobar nivo kiseonika u krvi
Uređaj koji omogućava proveru zasićenja arterijske krvi kiseonikom kao i rad srca (puls) zove se pulsni oksimetar. Zasićenje kiseonikom ukazuje na procenat hemoglobina u arterijskoj krvi i važan je parametar za procenu respiratorne funkcije. Ovo je neinvazivna metoda, pulsni oksimetar se zakači na vrh prsta pacijenta i pruži stručnjaku uvid u zasićenost krvi kiseonikom.
Zdrav nivo kiseonika u krvi je od 94 do 99 odsto. U slučaju da nivoi padnu ispod ovog opsega, može doći do simptoma koji se dovode u vezu sa nedostatkom kiseonika kao što su poteškoće pri disanju i konfuzija.
Kako se meri nivo kiseonika u krvi?
Najefikasniji način za praćenje nivoa kiseonika u krvi jest test arterijske krvi ili ABG test. Putem ABG testa koristi se arterijska krv, koje se dostavlja u ABG aparat (analizator gasova krvi), čiji je zadatak da obezbedi nivo kiseonika u krvi u obliku parcijalnog pritiska kiseonika. Ova procedura je malo bolna, radi se u bolnici.
Na ovaj način se dobija tačniji uvid u količinu kiseonika u krvi nego merenjem pulsnim oksimetrom, koji nekada može da ukaže na manje precizne rezultate zato što je pacijent imao nečiste nokte, lak na noktima ili slabiju cirkulaciju u ekstremitetima.
Simptomi nedostatka kiseonika?
Nizak nivo kiseonika u krvi izazvati sledeće simptome kratak dah, glavobolju, nemir, vrtoglavicu, ubrzano disanje, bol u grudima, konfuziju, visok krvni pritisak, slabiju koordinaciju pokreta, poremećaj vida, osećaj euforije, ubrzan rad srca.
Uzroci hipoksemije
Nizak nivo kiseonika u krvi može biti posledica manjka kiseonika, nesposobnosti pluća da dostave kiseonik u sve ćelije i tkiva. Stanje je nekada uzrokovano i oslabljenom cirkulacijom i nemogućnošću krvotoka da cirkuliše do pluća, sakupi kiseonik i dostavi ga u sve delove tela. Može se javiti i tokom boravka na velikoj nadmorskoj visini.
Stanje može biti posledica bolesti kao što su astma, oboljenja srca, anemija, covid 19, hronična opstruktivna bolest pluća, intersticijska bolest pluća, emfizem, sindrom akutnog respiratornog distresa, zapaljenja pluća, opstrukcija arterije u plućima, plućne fibroze, ili ožiljaka i oštećenja pluća.
Nizak nivo kiseonika u krvi posledica je prisustva vazduha ili gasa u grudima koji izazivaju kolaps pluća, viška tečnosti u plućima, sleep apneje tj. prekida disanja tokom sna. Manje kiseonika u krvi zapaža se i posle upotrebe nekih lekova protiv bolova i narkotika.
Kada je potrebno potražiti stručnu pomoć?
Iznenadno otežano disanje i kratak dah u stanju mirovanja dovoljan su razlog da potražite lekarsku pomoć. Obratite se stručnjaku ako se iznenada probudite sa osećajem da se gušite.
Razlog za posetu lekaru je i boravak na velikoj nadmorskoj visini koji je praćen otežanim disanjem, kašljem, ubrzanim otkucajima srca i zadržavanjem tečnosti. Stručnu pomoć možete potražiti i ako osetite probleme pri nekom fizičkom naporu.
Lečenje
Nizak nivoa kiseonika u krvi leči se dodatnim kiseonikom. Terapija se primenjuje u ordinaciji, ili u kućnim uslovima, putem uređaja HOT. Generalni savet jeste da se izbegava pušenje i u aktivnom i pasivnom obliku, da se koristi zdrava hrana, mnogo voća i povrća, celih žitarica, kvalitetnih proteina i da budemo što duže fizički aktivni.
Nažalost već 3 godine imam probleme sa disanjem, bez očiglednog uzroka. Pregledi kardiologa i pulmologa nisu urodili plodom, počeo sam da verujem da nešto zaista postoji, a da oni ne vide. Što je najgore, pulsni oksimetar uvek pokazuje zasićenost krvi kiseonikom između 98 i 100%.