Otkriveno da se rakdojke najviše širi noću Foto: Shutterstock
Rak dojke širi se noću, jedno je od iznenađujućih otkrića istraživanja raka. Nova studija istraživača sa ETH Zurich University Hospital Basel i University of Basel u Cirihu došla je do iznenađujućeg zaključka – cirkulišuće ćelije raka, koje kasnije formiraju metastaze, uglavnom nastaju tokom faze spavanja obolelih, a rezultati studije upravo su objavljeni u časopisu Nature.
Rak dojke je jedan od najčešćih oblika raka, prema podacima Svetske zdravstvene organizacije (SZO). Svake godine, oko 2,3 miliona žena širom sveta oboli od ove bolesti. Ako lekari otkriju rak dojke dovoljno rano, pacijenti obično dobro reaguju na lečenje. Međutim, stvari postaju mnogo teže ako je rak već metastazirao, a metastaze nastaju kada se cirkulišuće ćelije raka odvoje od prvobitnog tumora, putuju kroz telo preko krvnih sudova i formiraju nove tumore u drugim organima.
Do danas, istraživanja karcinoma nisu posvetila mnogo pažnje pitanju kada tumori oslobađaju metastatske ćelije. Istraživači su ranije pretpostavljali da tumori neprekidno oslobađaju takve ćelije. Međutim, nova studija istraživača sa University of Basel otkrila je cirkulišuće ćelije raka, koje kasnije formiraju metastaze, uglavnom nastaju noću, tokom faze spavanja obolelih.
„Kada obolela osoba spava, tumor se budi“, zaključuje vođa studije Nicola Aceto, profesor molekularne onkologije na ETH Zurich. Tokom istraživanja, koje je uključivalo 30 pacijenata obolelih od raka i laboratorijskih miševa, istraživači su otkrili da tumor generiše više cirkulišućih ćelija kada organizam spava. Ćelije koje napuštaju tumor noću se takođe brže dele i stoga imaju veći potencijal da formiraju metastaze, u poređenju sa ćelijama koje napuštaju tumor tokom dana.
– Naše istraživanje pokazuje da izlazak cirkulišućih ćelija raka iz prvobitnog tumora kontrolišu hormoni kao što je melatonin, koji određuju naš ritam dana i noći – objašnjava Zoi Diamantopoulou“, jedan od autora studije i istraživač na ETH Zurich.
Osim toga, studija ukazuje da vreme u kojem se uzimaju uzorci tumora ili krvi za dijagnozu može da utiče na nalaze onkologa. Slučajno otkriće u tom pravcu prvo je dovelo istraživače na pravi put: – Neke od mojih kolega rade rano ujutru ili kasno uveče. Ponekad će analizirati i krv u neuobičajeno vreme – kaže profesor Aceto, a naučnici su bili iznenađeni kada su otkrili da uzorci uzeti u različito doba dana imaju veoma različite nivoe cirkulišućih ćelija raka.
Drugi trag je bio iznenađujuće veliki broj ćelija raka pronađenih po jedinici krvi kod miševa u poređenju sa ljudima. Razlog je taj što kao noćne životinje, miševi spavaju tokom dana, kada naučnici prikupljaju većinu njihovih uzoraka.
– Po našem mišljenju, ovi nalazi mogu da ukažu na potrebu da zdravstveni radnici sistematski beleže vreme u kojem obavljaju biopsiju. To može da pomogne da podaci budu zaista uporedivi – istakao je Aceto, a sledeći korak istraživača biće da otkriju kako se ovi nalazi mogu ugraditi u postojeće tretmane raka kako bi se optimizovale terapije. Kao deo daljih studija sa pacijentima, profesor Nicola Aceto želi da istraži da li se različite vrste raka ponašaju slično kao rak dojke i da li se postojeće terapije mogu učiniti uspešnijim ako se pacijenti leče u različito vreme.