Bilo koja vrsta raka dojke može da metastazira Foto: Shutterstock
Metastatski rak dojke je termin kojim se označava karcinom dojke koji se proširio na druge delove tela. Lekari ga nazivaju i rakom dojke 4. stadijuma, što je najnapredniji stadijum bolesti. Termin „metastatski“ znači da su se ćelije raka odvojile od svog prvobitnog tumora i „otputovale“ u druge organe, jer ćelije raka se šire krećući se kroz krvotok ili limfni sistem.
Metastatski rak dojke dešava se zato što početni tretmani nisu u potpunosti uništili sve ćelije raka koje određeno vreme ne mogu da se otkriju na testovima. Posle tog „mirovanja“ ćelije počinju ponovo da rastu i da se šire. Naučnici i dalje proučavaju zašto se metastatski rak dojke javlja u nekim, ali ne u svim slučajevima raka dojke. Uglavnom, poznato je da bilo koja vrsta raka dojke može da metastazira i, nažalost, niko ne može da učiniti ništa da spreči da se to dogodi, podsećaju stručnjaci.
U slučaju metastatskog raka dojke, ćelije raka se obično šire od dojke do:
– Kostiju
– Mozga
– Jetre
– Pluća.
Čak i kada se rak proširi na novi organ, i dalje se zove po svojoj prvobitnoj lokaciji. Na primer, lekari mogu da otkriju rak u plućima, ali ako je rak počeo u dojci, i dalje se smatra metastatskim rakom dojke, a ne rakom pluća.
Postoje dve vrste metastatskog raka dojke:
De novo – To znači da se kancer već proširio na drugi deo tela u vreme postavljanja dijagnoze. Oko 6 procenata žena i 9 odsto muškaraca ima metastatsku bolest kada im se prvobitno dijagnostikuje rak dojke.
Metastatski ili udaljeni recidiv – Metastatski ili udaljeni recidiv odnosi se na rak dojke, koji se nije smatrao metastatskim u vreme postavljanja dijagnoze, ali se vratio u drugom delu tela, nakon početnog lečenja. Takođe, metastatski recidiv je češći od de novo dijagnoze.
Simptomi metastatskog raka dojke zavise od područja tela koje je rak zahvatio, navodi Breast Cancer Research Foundation. Neki opšti problemi, koji mogu da signaliziraju metastaze bolesti su umor, loš apetit, slabost i neobjašnjiv gubitak težine.
Simptomi raka dojke, koji se proširio na kosti, mogu da budu:
Simptomi raka dojke koji se proširio na mozak su:
Simptomi raka dojke koji se proširio na jetru:
Simptomi raka dojke koji se proširio na pluća su:
Kako bi dijagnostikovao metastatski rak dojke, lekar može da uradi sledeće testove:
Testovi krvi – Oni obično uključuju kompletnu krvnu sliku i sveobuhvatan metabolički panel.
Snimanje – Uobičajeni testovi snimanja uključuju magnetnu rezonancu (MRI), kompjuterizovanu tomografiju (CT), pozitronsku emisionu tomografiju (PET), ultrazvuk, rendgenski snimak ili skeniranje kostiju.
Biopsija – Biopsijom, lekari uklanjaju uzorak tkiva iz sumnjivog područja kako bi ga analizirali na prisustvo ćelija raka.
Bronhoskopija – Ova procedura koristi se za pregled pluća ako lekari sumnjaju da se rak proširio na taj deo tela.
Kada se potvrdi dijagnoza metastatskog karcinoma dojke, lekar može da uradi druge testove kako bi identifikovao osobine tumora,a te informacije su važne za određivanje koje opcije lečenja će biti najuspešnije.
Lekar može da testira biologiju tumora za:
Status hormonskih receptora – Ako je tumor pozitivan na hormonske receptore, to znači da tumor može da reaguje na hormonske terapije.
HER2 status – HER2 je protein koji je prekomerno eksprimiran u određenim ćelijama raka dojke. Ako je rak HER2-pozitivan, lekari mogu da preporuče tretmane koji posebno ciljaju na HER2 protein.
Mutacija PIK3CA gena – Određeni tretmani su dostupni za ciljanje tumora sa mutacijom gena PIK3CA.
Status PD-L1 – Prisustvo proteina PD-L1 na tumorskim ćelijama sugeriše da rak može da reaguje na neke oblike imunoterapije.