Cerebralna paraliza je bolest izazvana oštećenjem mozga u razvoju i najčešće nastaje pre rođenja. Prisutna je u više oblika u zavisnosti od intenziteta samog oštećenja, od čega zavise i simptomi, kao i prognoza za pacijenta.
Cerebralna paraliza: Koji je uzrok nastanka?
Uzroci nastanka cerebralne paralize mogu da se razlikuju od slučaja do slučaja, iako su svi povezani sa oštećenjima mozga. Usled poremećaja razvoja mozga ili oštećenja zbog traume, ispoljava se grupa simptoma koji utiču na kretanje, posturu i držanje tela. Bez obzira na uzrok i oblik ispoljene forme bolesti, lek za cerebralnu paralizu ne postoji, ali neke metode prevencije mogu značajno da umanje šansu za obolevanje.
Faktori rizika i cerebralna paraliza: Šta može da bude do majke, a šta do bebe
Brojni faktori su povezani sa povećanim rizikom od cerebralne paralize, a pre svega se mogu podeliti na one koji se odnose na zdravlje majke i zdravlje bebe.
Bolesti majke
Određene infekcije ili izloženost toksičnim uticajima tokom trudnoće mogu značajno da povećaju rizik od cerebralne paralize za bebu. Upala izazvana infekcijom ili groznicom može ozbiljno da ošteti mozak u razvoju nerođenog deteta, a najčešće su:
- citomegalovirus (izaziva simptome slične gripu, a ako majka ima prvu aktivnu infekciju tokom trudnoće, to može dovesti do urođenih mana)
- rubeole (ova virusna infekcija se može sprečiti vakcinom)
- herpes (može se preneti sa majke na dete tokom trudnoće, utiče na matericu i placentu)
- sifilis (bakterijska infekcija koja se širi seksualnim kontaktom)
- toksoplazmoza (izazivač je parazit koji se nalazi u kontaminiranoj hrani, zemljištu i izmetu zaraženih mačaka)
- zika virusna infekcija (širi se ubodom komaraca i može da utiče na razvoj mozga nerođene bebe)
- intrauterine infekcije (uključujući infekcije placente ili fetalnih membrana)
- izloženost toksinima (primer je izlaganje živi)
- druge bolesti (stanje štitne žlezde, preeklampsija ili epileptični napadi).
Bolesti odojčadi
Bolesti kod novorođenčeta koje mogu značajno povećati rizik od cerebralne paralize uključuju:
- bakterijski meningitis (izaziva oticanje membrana koje okružuju mozak i kičmenu moždinu)
- virusni encefalitis (sličan uticaj kao i bakterijski meningitis)
- teška ili nelečena žutica
- krvarenje u mozgu (moguće je da beba ima moždani udar u materici ili u ranom detinjstvu).
Faktori trudnoće i porođaja za razvoj cerebralne paralize
Sledeći faktori trudnoće i rođenja mogu povećati rizik od cerebralne paralize:
- niska telesna težina na rođenju (ovaj rizik se povećava kako porođajna težina opada)
- višestruka trudnoća (rizik od cerebralne paralize raste sa brojem beba koje dele matericu
- verovatnoća prevremenog porođaja u kombinaciji sa malom porođajnom težinom (ako jedna ili više beba umre, rizik od cerebralne paralize kod preživelih se povećava)
- prevremeno rođenje
- komplikacije pri porođaju.
Komplikacije koje izaziva cerebralna paraliza u nastavku života
Slabost i spastičnost mišića kao i problemi sa koordinacijom mogu doprineti komplikacijama u detinjstvu ali i u odraslom dobu, uključujući:
- kontraktura (skraćivanje mišićnog tkiva usled jakog zatezanja mišića koje može usporiti rast kostiju, izazvati savijanje kostiju i dovesti do promena u zglobovima kao i dislokaciju; posledice su iščašenje kuka, kriva kičma ili druge promene na kostima)
- neuhranjenost (problemi sa gutanjem i hranjenjem mogu otežati dobijanje hranljivih materija, što može da poremetiti rast i oslabi kosti)
- stanja mentalnog zdravlja (depresija, socijalna izolacija, drugi problemi u ponašanju)
- bolesti srca i pluća (problemi sa gutanjem mogu dovesti do respiratornih problema, kao što je aspiraciona pneumonija, do koje dolazi kada kada dete udahne hranu, piće, pljuvačku ili povraća sadržaj nazad u jednjak)
- osteoartritis (pritisak na zglobove ili neusklađenost zglobova zbog spazma mišića može dovesti do ove bolne bolesti kostiju)
- osteoporoza (prelomi usled niske gustine kostiju mogu biti posledica nedostatka pokretljivosti, loše ishrane i lekova)
- druge komplikacije (poremećaj sna, hronični bol, oštećenje kože, probleme sa crevima i sa oralnim zdravljem).
