Nova metoda uskoro bi mogla da postane alat za pre-skrining za ljude koji su u riziku od bolesti Foto: Shutterstock
Skeniranje oka, koje su sproveli istraživači sa University College London i iz Moorfields Eye Hospital, identifikovalo je markere koji ukazuju na prisustvo Parkinsonove bolesti u proseku 7 godina pre kliničke dijagnoze. Ovo je prvi put da je neka analiza pokazala ove nalaze nekoliko godina pre postavljanja dijagnoze, a rezultate je omogućila najveća studija do sada o snimanju mrežnjače kod Parkinsonove bolesti.
Studija, objavljena pre nekoliko dana u Neurology, identifikovala je markere Parkinsonove bolesti tokom skeniranja očiju uz pomoć veštačke inteligencije. Analiza skupa podataka AlzEye ponovljena je korišćenjem šire baze podataka UK Biobank. Upotreba ova dva velika, moćna skupa podataka omogućila je timu naučnika da identifikuje ove sofisticirane markere, iako Parkinsonova bolest ima relativno nisku prevalenciju (0,1–0,2 odsto populacije). Generisanje AlzEye skupa podataka omogućio je INSIGHT, najveće svetske baze podataka o slikama mrežnjače i uvezanim kliničkim podacima.
U novorazvijenoj i uzbudljivoj oblasti istraživanja, snažno razvijenoj poslednjih desetak godina, a koja se naziva „okulomika“ – korišćenje podataka dobijenih skeniranjem oka otkrilo je znake drugih neurodegenerativnih stanja kao što je Alchajmerova bolest, multipla skleroza i, nedavno, šizofrenija. Skeniranje oka i podaci o očima takođe su mogli da otkriju sklonost ka visokom krvnom pritisak, kardiovaskularne bolesti, uključujući moždani udar, kao i dijabetes.
Lekari odavno znaju da oko može da deluje kao „prozor” u ostatak tela, dajući direktan uvid u mnoge aspekte našeg zdravlja. Slike mrežnjače visoke rezolucije sada su rutinski deo nege očiju – posebno, tip 3D skeniranja poznat kao „optička koherentna tomografija“ (OCT), koji se široko koristi u očnim klinikama. Za manje od jednog minuta, OCT skeniranje proizvodi poprečni presek mrežnjače (zadnji deo oka) sa neverovatnim detaljima – do hiljaditog dela milimetra.
Ove slike su izuzetno korisne za praćenje zdravlja očiju, ali njihova vrednost je mnogo dublja, jer je skeniranje mrežnjače jedini nenametljiv način da se vide slojevi ćelija ispod površine kože. Poslednjih godina, istraživači su počeli da koriste moćne računare za preciznu analizu velikog broja optičke koherentne tomografije i drugih slika oka, za samo delić vremena u odnosu na ono koje bi bilo potrebno čoveku.
Koristeći tip veštačke inteligencije poznat kao„mašinsko učenje“, računari su sada u stanju da otkriju skrivene informacije o celom telu samo iz OCT slika. Iskorišćavanje ovog novog potencijala je ono na čemu se zasniva okulomika.
Glavni autor studije dr Siegfried Wagner sa University College London i Moorfields Eye Hospital ne krije da je „zadivljen onim što može da se otkrije putem skeniranja očiju“.
– Iako još nismo spremni da predvidimo da li će pojedinac razviti Parkinsonovu bolest, nadamo se da bi ova metoda uskoro mogla da postane alat za pre-skrining za ljude koji su u riziku od bolesti. Pronalaženje znakova brojnih bolesti pre nego što se pojave simptomi znači da bi ljudi u budućnosti mogli da imaju vremena da promene način života kako bi sprečili nastanak nekih stanja, a kliničari bi mogli da odlože početak i uticaj neurodegenerativnih poremećaja koji menjaju život – istako je dr Wagner.
Dr Alistair Denniston, oftalmolog i profesor na University Hospitals Birmingham naglašava da ovaj rad demonstrira potencijal koji imaju padaci dobijeni skeniranjem oka i obrađeni tehnologijom za otkrivanje znakova i promena koje su suviše suptilne da bi ljudi mogli da ih uoče. Tako sada, kako kaže, možemo da otkrijemo vrlo rane znake Parkinsonove bolesti, što otvara nove mogućnosti za lečenje.