Mutirana krvna zrnca uočavaju se u kancerogenim tumorima: Šta to znači za prognozu pacijenta

Više od 10 odsto starijih osoba nosi mutacije u krvnim matičnim ćelijama, koje mogu da pokrenu tihi proces opasan po život. Ove promene, koje nastaju tokom starenja, ponekad se šire kao plamen kroz krv, povećavajući rizik od razvoja raka i ozbiljnih kardiovaskularnih bolesti

Mutirana krvna zrnca ili mutacije u matičnim ćelijama krvi razvijaju se kod više od 10 odsto  starijih osoba koje razvijaju somatske (nenasleđene) mutacije. Te mutacije u matičnim ćelijama krvi, genetske promene u krvi, mogu da izazovu eksplozivne, klonske ekspanzije abnormalnih ćelija, povećavajući rizik od raka krvi i kardiovaskularnih bolesti.

Mutirana krvna zrnca javljaju se kod više od 10 odsto starijih osoba

Preporučujemo

Istraživači sa The Francis Crick Institute, UCL, Gustave Roussy and Memorial Sloan Kettering Cancer Center (MSK) otkrili su da se ekspanzija mutantnih krvnih zrnaca, fenomen koji se dovodi u vezu sa starenjem, može naći u kancerogenim tumorima, što ima veze sa lošijim ishodima za pacijente. Razumevanje biološkog interfejsa genetskih promena koje imaju veze sa uzrastom i bolestima starenja, kao što su rak i kardiovaskularne bolesti, važno je za razvoj preventivnih terapija za sve veći deo populacije.

Klonalna hematopoeza neodređenog potencijala (CHIP) je stanje u kome krvne matične ćelije akumuliraju mutacije tokom vremena, pod uticajem kako starenja, tako i spoljašnjih faktora. Već se pokazalo da CHIP ima veze sa rizikom od poremećaja koji se dovode u vezu sa uzrastom, kao što su kardiovaskularne bolesti, ali uticaj ovih genetskih promena na evoluciju čvrstog raka nije temeljno istražen.

Kod pacijenata koji imaju rak i kraće žive registrovana su mutirana krvna zrnca

Rad, upravo objavljen u New England Journal of Medicine, detaljna je studija o vezi između klonalne hematopoeze neodređenog potencijala i raka, kod više od 400 pacijenata sa tumorom  pluća  i 49.000 pacijenata sa različitim tipovima karcinoma.

Prvo ispitivanje uzoraka krvi omogućilo je istraživačkom timu da utvrdi koji pacijenti imaju CHIP mutacije u krvi. Kada se uporede sa kliničkim podacima, naučnici su primetili da su ove mutacije dovedene u vezu sa pacijentima koji žive kraći vremenski period, bez obzira na njihovu starost ili fazu u kojoj je rak dijagnostikovan.

Istraživači su zatim nastavili da detaljnije proučavaju pacijente sa CHIP, odnosno klonalnom  hematopoezom neodređenog potencijala i utvrđuju da li su specifične mutacije bile prisutne i u njihovim tumorima pluća zbog infiltracije krvnih ćelija. Utvrđeno je da je to tačno kod 42 odsto  pacijenata sa CHIP i oni su ovu pojavu nazvali klonskom hematopoezom koja infiltrira tumor (TI-CH). Tim naučnika otkrio je da je da TI-CH, a ne samo CHIP, imao veze sa većim rizikom od relapsa raka i smrti od raka. Naučnici su otkrili da metastatski tumori na ovim mestima često sadrže TI-CH mutacije.

Ekspanzija mijeloidnih ćelija

Kako bi ispitali vezu između TI-CH i loših ishoda pacijenata, naučnici su nastavili da analiziraju  sastav ćelija u tumorima pluća. Otkrili su da pacijenti sa TI-CH imaju ekspanziju mijeloidnih ćelija, vrstu imunskih ćelije. Ove ćelije su važan deo tumorskog mikrookruženja i za razliku od nekih imunih ćelija koje su pripremljene da prepoznaju i bore se protiv raka, pokazalo se da mijeloidne ćelije regulišu upalu i mogu da podstaknu širenje tumora.

Istraživači su takođe otkrili da kada mutacije utiču na gen koji se zove TET2, koji je važan regulator proizvodnje krvnih ćelija, kod hiljada pojedinaca, veća je verovatnoća da će krvne ćelije mutanta TET2 infiltrirati tumor. Kada su analizirali stotine pojedinačnih ćelija iz tumora dva pacijenta sa TI-CH, oni su potvrdili da su mutacije TET2 uglavnom prisutne u mijeloidnim ćelijama, ali ne i u drugim tipovima imunih ćelija.

Šta ovo otkriće znači za budućnost lečenja?

Prisustvo TI-CH pokazalo se kao nezavisni prediktor lošijih ishoda kod više vrsta raka – posebno kod onih koji se teže leče, kao što su rak pluća, glave i vrata, te pankreasa. Ovo otkriće otvara nove puteve za razumevanje i borbu protiv raka: možda će, u budućnosti, analize krvi moći da predvide ne samo rizik za infarkt ili moždani udar, već i to koliko će rak biti agresivan.

Za sada, ono nas podseća na to koliko su suptilne promene u našem telu – i koliko toga se dešava nevidljivo, sve dok bolest ne pokaže lice.