Metastatski rak pluća koji se proširio na kosti i mozak nije izlečiv, ali terapija može da ublaži simptome i uspori rast tumora: Kada je neophodan plan B?

Iako se metastatski rak pluća često označava kao poslednji stadijum bolesti, ne mora nužno da znači i kraj. Postoje pacijenti koji žive duže od jedne decenije

Metastatski rak pluća ili rak pluća u četvrtom stadijumu predstavlja stanje u kojem se maligne ćelije proširuju na druge delove tela – kosti, mozak, jetru. Metastaze su često znak nedovoljne efikasnosti postojeće terapije, zbog čega mnogi stručnjaci preporučuju novu terapiju ili takozvani - plan B. Iako se metastatski rak pluća često označava kao poslednji stadijum bolesti,  ne mora nužno da znači i kraj. Postoje pacijenti koji žive duže od jedne decenije sa rakom pluća IV stadijuma. Pojedini stručnjaci smatraju da se bolest može dobro kontrolisati čak i u ovoj fazi, posebno ako su metastaze ograničene.

U lečenju učestvuju specijalisti iz različitih oblasti

Preporučujemo

Iako plan B lečenja može biti veoma efikasan, lekari klinike Mayo upozoravaju da terapija karcinoma u ovom stadijumu može biti izuzetno komplikovana. U lečenju učestvuju specijalisti iz različitih oblasti koji pomažu pacijentu da prevaziđe potencijalne neželjene efekte lečenja i bolje kontroliše simptome kao što su: respiratorne tegobe, bolovi, nenamerni gubitak težine i neurološki simptomi u slučaju metastaza na mozgu.

Medicinski onkolog primenjuje sistemsku terapiju i koordinira rad sa drugim stručnjacima koji učestvuju u lečenju. Često je vođa ovog tima upravo onkolog koji je vodio i prvu fazu lečenja pacijenta. U slučaju da je bolesnik uključen u klinička ispitivanja, moguća je saradnja sa još jednim lekarom onkologom.

Plan B lečenja

Plan B lečenja obično se razmatra kada dođe do širenja raka. U tom trenutku, fokus terapije metastatskog raka pluća prelazi na sistemsku terapiju, kao što su hemioterapija, imunoterapija ili ciljana terapija. Terapiju propisuje onkolog, a primenjuje je onkološka medicinska sestra.

Stručnjaci ističu da je pacijentima sa karcinomom bronha u poslednje vreme dostupna i ciljana (molekularna) terapija i imunoterapija, posebno kod bolesti u lokalno uznapredovalom i metastatskom stadijumu.

Značaj patologa

Patolog ima ključnu ulogu u lečenju, jer se na osnovu njegovih nalaza određuje terapija. On identifikuje vrstu raka i analizira da li postoje specifične ćelijske karakteristike koje bi terapiju usmerile ka imunoterapiji ili ciljanoj terapiji. Ove terapije se često koriste kao druga linija lečenja metastatskog raka pluća.

Značaj radiologa

Radiolog – radioterapeut je neizostavan član tima i tesno sarađuje sa medicinskim onkologom. U lečenju uznapredovalog raka pluća, radioterapija se može koristiti za usporavanje rasta tumora ili ublažavanje simptoma.

Imunoterapija: stimulacija imunog sistema da uništava ćelije raka

Imunoterapija, ili imunoonkološka terapija, je oblik lečenja za koji stručnjaci veruju da će u budućnosti u potpunosti promeniti pristup lečenju malignih bolesti. Ova terapija povećava prirodnu sposobnost organizma da se bori protiv raka. Imunoterapija stimuliše imuni sistem da prepozna i uništava maligne ćelije, slično kao što se bori protiv bakterija i virusa.

Imunoterapija u prvoj liniji lečenja

Prema podacima lekara sa klinike Mayo, određene grupe pacijenata imaju veću korist od imunoterapije nego od hemioterapije. Da bi lekari odlučili koji pacijent će najbolje reagovati na imunoterapiju, patolog analizira uzorke tkiva i traži specifične proteine. Imunoterapija se može primenjivati u prvoj ili kasnijim linijama terapije.

Stručnjaci navode da više od 30 odsto pacijenata sa metastatskim karcinomom pluća koji su lečeni imunoterapijom u prvoj liniji ostvaruje petogodišnje preživljavanje, što je ranije, uz samu hemioterapiju, bilo gotovo nemoguće.

Ciljana terapija

U Srbiji je dostupna ciljana terapija za nemikrocelularni karcinom pluća. Oko 10 do 12 odsto pacijenata ima EGFR mutaciju i može da primi savremenu ciljanu terapiju – inhibitore tirozin kinaze. ALK inhibitori se primenjuju kod pacijenata koji imaju ALK pozitivnost, takođe u slučaju nemikrocelularnog karcinoma pluća. Ciljana terapija je opcija i za tumore koji nisu reagovali na prethodnu terapiju i koji se ne mogu operisati.

Hirurgija kod metastatskog raka pluća

Kod uznapredovalog raka pluća, operacija je uglavnom nemoguća, naročito ako se rak proširio na više organa. Međutim, lekari klinike Mayo ističu da je operacija ponekad moguća – na primer, kod preloma izazvanih metastazama na kostima. U takvim slučajevima, uklanjanje izolovanih tumora može pomoći u usporavanju širenja bolesti ili poboljšanju kvaliteta života.

Neželjene reakcije

Bez obzira na uspešnost terapije, neželjene reakcije su gotovo neizbežne kod lečenja raka pluća. Hemioterapija i imunoterapija često izazivaju neželjene reakcije, dok ciljana terapija može dovesti do srčane toksičnosti. Kardiotoksičnost je oštećenje srca izazvano lekovima koji se koriste u terapiji karcinoma. Neki stručnjaci ističu da su kardiovaskularne bolesti među vodećim uzrocima smrti kod određenih onkoloških pacijenata. Zbog toga se u tim koji leči rak pluća često uključuju i kardiolog, nefrolog, reumatolog, pulmolog.

Takođe, moguća je i saradnja sa onkološkim nutricionistom-dijetetičarem, koji osmišljava obroke prilagođene pacijentu i terapiji. Ishrana igra važnu ulogu u nezi pacijenta, jer nedostatak hranljivih materija može uticati na oporavak i efikasnost terapije.

Kliničke studije

Stručnjaci ističu da se svake godine razvijaju i testiraju novi lekovi kroz kliničke studije. Ipak, učešće u ovim studijama nosi određene rizike i nije svaki pacijent podoban za takvo lečenje.