Sindrom tarzalnog tunela javlja se u tarzalnom tunelu – uskom prostoru koji leži na unutrašnjoj strani skočnog zgloba, pored kostiju skočnog zgloba. Tunel je prekriven debelim ligamentom (flekor retinaculum) koji štiti i održava strukture sadržane u tunelu – arterije, vene, tetive i nerve. Jedna od ovih struktura je zadnji tibijalni nerv, koji je fokus sindroma tarzalnog tunela. Sindrom tarzalnog tunela je kompresija ili stiskanje zadnjeg tibijalnog nerva koji proizvodi simptome bilo gde duž putanje nerva koji ide od unutrašnjosti skočnog zgloba do stopala.
Koji uzroci izazivaju sindrom tarlanog tunela?
Naime, sindrom tarzalnog tunela (TTS) nastaje kada se zadnji tibijalni nerv, sabije i ošteti, izazivajući pritom upalu. Inače, sindrom tarzalnog tunela može da nastane zbog povrede, kao što je na primer uganuće skočnog zgloba, a može da bude i posledica zdravstvenog stanja kao što je artritis ili dijabetes.Ovaj sindrom sličan je sindromu karpalnog tunela, koji se javlja u zglobu. Oba poremećaja nastaju usled kompresije nerva u skučenom prostoru.
Sindrom tarzalnog tunela je uzrokovan bilo čime što stvara kompresiju na zadnjem tibijalnom nervu:
- Osoba sa ravnim stopalima je u riziku od razvoja sindroma tarzalnog tunela, jer naginjanje pete prema spolja, koje se javlja kod spuštenih lukova, može izazvati naprezanje i kompresiju nerva.
- Uvećana ili abnormalna struktura koja zauzima prostor unutar tunela može komprimirati nerv. Neki primeri uključuju proširenu venu, ganglionsku cistu, otečenu tetivu ili artritične kosti.
- Povreda, kao što je uganuće skočnog zgloba, može izazvati upalu i otok u ili blizu tunela, što rezultira kompresijom nerva.
- Sistemske bolesti, kao što su dijabetes ili artritis, mogu izazvati oticanje, čime se kompresuje nerv.
Simptomi sindroma tarzalnog tunela
Pacijenti sa sindromom tarzalnog tunela doživljavaju jedan ili više od sledećih simptoma:
- Peckanje ili osećaj sličan strujnom udaru
- Utrnulost
- Bol, uključujući bol od pucanja
Simptomi se obično osećaju na unutrašnjoj strani skočnog zgloba i/ili na dnu stopala. Kod nekih ljudi, simptom može biti izolovan i javiti se na samo jednom mestu. Kod drugih se može proširiti na petu, luk, prste, pa čak i listove. Ponekad se simptomi sindroma pojavljuju iznenada. Često se javljaju ili pogoršavaju preteranom upotrebom stopala, kao što je dugotrajno stajanje, hodanje, vežbanje ili početak novog programa vežbanja.
Što se ranije otkrije sindrom tarzalnog tunela se uspešnije leči
Sindrom tarzalnog tunela se uspešnije leči kada se otkrije u ranoj fazi. Tada je terapija u najvećem broju slučajeva uspešna. U početku je neophodno odmarati obolelo stopalo i zglob, odnosno izbegavati pritisak na to područje. Upala zadnjeg tibijalnog nerva može da ublaži ledom umotanim u krpu. Potrebno je najmanje 40 minuta držati led na bolnom mestu. Bol mogu ublažiti i antiinflamatorni lekovi poput ibuprofena i acetaminofena. Za teže slučajeve, posebno one koji uključuju fizičko oštećenje nerva, može biti neophodno stavljanje gipsa. Time se potpuno ograničava kretanje, omogućavajući nervu, zglobu i okolnim tkivima šansu da zarastu. Ako se ne leči, stanje napreduje i može dovesti do trajnog oštećenja nerava. Pored toga, pošto se simptomi sindroma tarzalnog tunela mogu pomešati sa drugim stanjima, neophodna je odgovarajuća procena kako bi se mogla postaviti ispravna dijagnoza i započeti odgovarajući tretman.
Injekcije i ortopedska pomagala
Za veoma bolne simptome daju se antiinflamatorni lekovi kao što su kortikosteroidi i lokalni anestetici. Takođe, mogu se koristiti specijalizovane cipele i ulošci koji pomažu pri hodanju i ograničavaju pokrete koji dodatno iritiraju upaljeni nerv i okolna tkiva. U nekim slučajevima, nošenje potpornih cipela i čarapa može pomoći u smanjenju pritiska oko stopala. Osobama sa ravnim tabanima, teškim simptomima ili oštećenjem nerava može biti potrebna proteza kako bi se smanjio pritisak na povređeno stopalo.
Sindrom tarzalnog tunela i fizikalna terapija
Vežbe fizikalne terapije mogu pomoći u smanjenju simptoma tarzalnog tunela. Laganim istezanjem i jačanjem vezivnog tkiva, mobilizacijom tibijalnog nerva i otvaranjem okolnog zglobnog prostora smanjuje se kompresija.Vrste fizikalne terapije za lečenje TTS su sledeće:
- ultrazvučna terapija
- akupunktura
- ručna terapija
- lepljenje trakom ili učvršćivanje
- vežbe za jačanje zadnjeg mišića tibijalisa.
U teškim slučajevima TTS neophodno je operativno lečenje.
Operacija tarzalnog tunela
U nekim teškim slučajevima, ili ako su drugi tretmani neefikasni. operacija za lečenje TTS može biti neophodna. Jedna procedura je oslobađanje tarzalnog tunela. Tokom operacije oslobađanja tarzalnog tunela, hirurg će napraviti otvor od zadnjeg dela skočnog zgloba do vrha stopala. Pravi se hirurški rez u ligamentu kako bi sprečio kompresiju tibijalnog nerva. Ova operacija je uspešna u 44 do čak 96 procenata. Bolji ishod operacije imaće mlađi pacijenti, osobe koje ranije nisu imale problema sa zglobom i one koji su dobile ranu dijagnozu TTS..
Sindrom tarzalnog tunela leči se i endoskopskom operacijom
Ponekad se primenjuje i endoskopska operacija. To je manje invazivna procedura. Pri lokalnoj anesteziji hirurg će napraviti rez od oko jednog santimetra na unutrašnjem zglobu. Potom će osloboditi fleksorni retinakulum, traku tkiva u stopalu, iz dela mišića koji se zove abduktor halucis.
