Dr Bojan Jovanović: Laparoskopska hirurgija kile je terapija izbora i zlatni standard u operativnom rešavanju hernije Foto: Privatna arhiva / Shutterstock
Preponska kila je najučestalija kila koja se javlja u populaciji. U najvećem broju slučajeva dešava se muškarcima. Neretko se može javiti i na obe prepone. Postoje i neka hitna stanja do kojih pojava kile može da dovede, i kada je lekarska reakcija neophodna u što kraćem roku.
– Kila (Hernia), u narodu poznata i kao bruh, nastaje kao posledica protruzije (ispadanja) trbušnog sadržaja kroz slabe tačke na trbušnom zidu. Slabe tačke na prednjem trbušnom zidu su u ingvinalnom (preponskom) kanalu, femoralnom kanalu, duž linee albe (bele linije) i pupka. Veoma retko javljaju se i u nivou semilunarne linije. Posebnu kategoriju predstavljaju incizione (postoperativne) kile koje se javljaju na mestu operativnog reza – objašnjava u razgovoru za eKlinika portal doktor Bojan Jovanović, hirurg, direktor Centra za minimalno invazivnu hirurgiju UKC u Nišu.
Dr Jovanović navodi da su glavni razlozi za nastanak kila genetska predispozicija, proces starenja i prisustvo dekolagenizacije apeneurotičnih struktura, kao i povećanje intraabdominalnog pritiska (gojaznost, trudnoća, podizanje tereta…). Veoma često, dodaje hirurg, kile nastaju sinergijom svih navedenih faktora.
Dok se preponska kila neuporedivo češće javlja kod muškaraca, žene su, napominje sagovornik eKlinika portala, više predisponirane za femoralnu. To važi i za hernije duž bele linije, jer, objašnjava dr Jovanović, aponeurotični spoj između M.rectus abdominis-a vrlo često oslabi nakon porođaja. Prema evropskim statistikama, oko 6 odsto muškaraca u toku života operiše kilu.
– Preponska (ingvinalna) kila je eklatantan primer nastanka hernijacije. Dubokim ingvinalnim prstenom prolazi sadržaj prednjeg trbušnog zida kroz kilnu kesu (prošireni deo peritoneuma), u kojoj vrlo često može biti deo trbušne maramice, tankog creva, ređe deo debelog creva, a vrlo retko i apendiksa – opisuje dr Jovanović, i dodaje da se ponekad u kilnoj kesi može naći i rog mokraćne bešike. Tada, prema njegovim rečima, simptom otežanog mokrenja ukazuje na uklještenje. Inače, u mnogim slučajevima kilna kesa se spusti u skrotum i dodatno otežava kvalitet života pacijenta.
Najčešći simptom postojanja kile je otok (ispupčenje). Otok se povećava prilikom fizičkog napora, a smanjuje po prestanku aktivnosti i u toku ležanja.
– Neretko pacijenti osete trenutak nastanka kile, i to bude najčešće prilikom podizanja većeg tereta. Bol je češća u početku nastanka kada se proširuje kilni prsten i vrši kompresija na nerve. Pacijent može godinama živeti sa hernijacijom, s tim što će mu kvalitet života biti narušen i aktivnosti limitirane – objašnjava doktor Jovanović.
– Akutno hirurško stanje, opasno po život, jeste uklještenje kile. U slučaju da pacijent koji duže vreme ima kilu koja se na pritisak spontano reponira, primeti da sadržaj kilne kese ne može da vrati nazad kao što je ranije uspevao i tom prilikom ispupčenje biva jako tvrdo i bolno, došlo je do inkarceracije (uklještenja) kile. Ukoliko je u kilnoj kesi uklješten deo creva, taj hirurški nalaz može posebno biti opasan po zdravlje pacijenta, jer nakon izvesnog vremena deo creva koji je uklješten postaje ishemičan, bez krvne obskrbe. Počinje da nekrotizira i kao takav gubi motalitet i vitalitet. To stanje je u hirurgiji poznato i kao strangulacioni ileus, a simptomi koji ga prate su izostanak gasova i povraćanje – kaže u razgovoru za naš portal dr Bojan Jovanović.
Sagovornik eKlinika portala ističe i da su, ukoliko uklještenje traje duže, česti i slučajevi perforacije creva. Ovakav nalaz, prema njegovim rečima, posebno je opasan za starije osobe i pacijente sa slabijim imunim odgovorom. Naime, tokom hirurškog rešavanja problema, osim operativnog lečenja kile, potrebno je uraditi i odstranjivanje (resekciju) tog dela creva i anastomozom nastaviti kontinuitet digestivnog trakta. Zbog toga, upozorava dr Jovanović, nedvosmislen je zaključak da se pacijenti ukoliko primete uklještenje, najhitnije jave lekaru.
Pratioci našeg portala se često interesuju o situacijama u kojima je moguće izbeći hiruršku intervenciju, a da je to bezbedno za zdravlje. Kakve su opcije u slučaju lečenja kile?
– Kila predstavlja fizički defekt trbušnog zida i kao takva se jedino može rešiti operativnim zahvatom. Kod pacijenata sa izraženim komorbiditetima, izuzetno starije populacije i lošeg opšteg stanja, ukoliko se proceni da operacija može narušiti njihovo zdravlje i dovesti do povećanog rizika od smrti, preporučuje se nošenje adekvatnih ortopedskih pomagala (pojaseva za kilu). U svim ostalim slučajevima preporučuje se operacija radi poboljšanja kvaliteta života i eventualnih izbegavanja uklještenja i komplikacija nastalih inkaceracijom – razjašnjava hirurg.
– Napretkom hirurgije i uvođenjem laparoskopskog pristupa, dobija se posebna hirurška dimenzija. Takvim minimalno invazivnim pristupom smanjuje se operativna trauma, a samim tim i postoperativna bol. Kraći je ostanak u bolnici i ranija radna osposobljenost. U zavisnosti od veličine kila, bira se i operativni pristup. Kod osoba sa komorbiditetima (srčana i respiratorna slabost) savetuje se operativni zahvat u lokalnoj anesteziji. Najčešće laparoskopske tehnike u rešavanju kila su TEPP, TAPP i sve češće TAR pristup. Suštinski cilj je isti samo se na različit način pristupa rešenju – upoređuje dr Bojan Jovanović.
Sagovornik eKlinika portala u operacionoj sali sa svojim timom, na ekranu se prati tok laparoskopske intervencije Foto: Privatna arhiva
Prema rečima našeg sagovornika, prava revolucija u operativnom rešavanju kila je nastala 90. godina prošlog veka ugradnjom protetskog materijala (mrežica).
– Pre toga, svaki defekt je rešavan tenzionom tehnikom približavanja i prešivanja aponeurotičnih i mišićnih struktura, što je dovodilo do povećanja tenzivnosti i mnogo češćih recidiva. Ugradnjom mrežica takozvanim beztenzionim tehnikama, umnogome se smanjiila stopa ponovnog nastanka kila.
Zanimalo nas je i da li se mrežica stavlja uvek, bez razlike, i koji su razlozi za to.
– Mrežica se stavlja uvek jer uz određen fibroblasni odgovor organizma daje optimalno zatvaranje defekta. Treba ponoviti da postavkom mrežice nema tenzije u strukturama. Najčešće su polipropilenske mrežice, titanijumske, a u određenim slučajevima se koriste i biološke mrežice. Fiksiraju se šavovima, intraabdominalno resorptivnim takerima ili fibrinskim lepkom – objašnjava dr Bojan Jovanović.
Operacija kile spada u jednodnevnu hirurgiju, tako da najčešće pacijent već sutradan odlazi kući. Naš sagovornik napominje da u slučaju primene lokalne anestezije u toku terapije, pacijent već nakon nekoliko sati može biti otpušten na kućno lečenje.
– Postoperativni tok nakon laparoskopskih operacija je daleko lakši zbog manje operativne traume, pa je samim tim i postoperativna bol manja, a pacijent spreman da se što pre vrati normalnim aktivnostima. Laparaskopska hirurgija kile je terapija izbora i zlatni standard u operativnom rešavanju hernije – ispričao je za eKlinika portal dr Bojan Jovanović, hirurg i direktor Centra za minimalno invazivnu hirurgiju UKC u Nišu, koji je pod njegovim vođstvom, a prema rečima kolega i pacijenata, preporođen, unapređen i učinjen neuporedivo efikasnijim i prijatnijim za lečenje i boravak.
Centar za minimalno invazivnu hirurgiju Univerzitetskog Kliničkog centra u Nišu je mesto edukacije za video endoskopsku hirurgiju gornjeg digestivnog trakta i kila srednjeg trbušnog zida abdomena za jugoistočnu Srbiju. U Centru se rade laparoskopske operacije žučne kese, apendiksa, preponskih kila, ventralnih i incizionih kila. Odnedavno, krenulo se sa laparoskopskim operacijama „sleeve“ resekcije želuca kod gojaznih osoba, uz nesebičnu pomoć i edukaciju tima prof. dr Miloša Bjelovića.