Dr sci med Zorka Milovanović: Patohistološka analiza je značajna iz više razloga, kao i zbog podatka da li su se maligne ćelije proširile na okolno tkivo oko samog tumora Foto: Prtsc Youtube kanal Bolesti dojke / Shuttertock
„In situ“ karcinom dojke u doslovnom prevodu znači „na mestu“, odnosno, da se atipične (maligne) ćelije nalaze na nivou duktusa (kanala na nivou takozvane terminalne duktulolobularne jedinice). Razlikujemo dva tipa karcinoma in situ: duktalni karcinom in situ (DCIS) i lobularni karcinom in situ (LCIS).
– U oba slučaja ćelije ne probijaju takozvanu bazalnu membranu koja je normalno prisutna u ovim strukturama, te tako tumor ostaje lokalizovan, bez prodora u okolno zdravo tkivo dojke. DCIS može da progredira unutar sistema kanala, počevši od terminalne duktulolobularne jedinice pa prema bradavici, kao i u okolne kanale zahvaćenog segmenta dojke. Duktalni karcinom in situ može da se detektuje mamografski, s obzirom na to da često ima u sebi nakupine kalcijuma. Ponekad kliničku sliku ovog karcinoma prati iscedak iz bradavice. Oko 20 odsto karcinoma dojke predstavlja upravo DCIS – kaže za eKlinika portal viši naučni saradnik dr sci med Zorka Milovanović, specijalista patologije.
DCIS se mora obavezno dokazati patohistološki, tj. mikroskopskim pregledom uzorka tkiva. Utvrđeno je da ako se DCIS potvrdi patohistološki u iglenoj biopsiji, može se očekivati da se invazivni karcinom u hirurškom uzorku dijagnostikuje u oko 26,5 odsto slučajeva. Objašnjavajući kako se ovi karcinomi prezentuju na histopatološkom nalazu kada se biopsijom potvrđuje dijagnoza, dr sci med Zorka Milovanović kaže da su maligne ćelije jasno vidljive u kanalima:
– Patohistološki, tj. mikroskopskom analizom razlikujemo veći broj tipova DCIS-a, u zavisnosti od načina rasta ćelija u kanalima (npr. da li se formiraju mrežaste strukture u kanalima, da li ćelije rastu u solidnom, gustom rasporedu ili rastu kao prstoliki produžeci). Zatim, od prisustva ili odsustva nekroze pod kojom podrazumevamo raspadanje malignih ćelija, a zavisi i od izgleda jedara ćelija. Na osnovu ovih karakteristika, DCIS gradiramo u tri gradusa: dobro, srednje i loše diferentovani tip tumora. Generalno posmatrano, pacijentkinje sa dijagnozom DCIS imaju odličnu prognozu, odnosno, preživljavanje je oko 98 odsto nakon 10 godina praćenja – navodi sagovornica našeg portala.
– Loburalni in situ (LCIS) je drugi tip in situ karcinoma dojke, koji se javlja u periodu predmenopauze. Na mamografiji se najčešće ne detektuje. Njega ređe srećemo u odnosu na DCIS a javlja se prosečno u 4-11 žena na 100.000. Obično je to slučajan patohistološki nalaz. Pacijentkinja dolazi zbog drugih tegoba u dojci, kada se slučajno, nakon patohistološke analize otkrije LCIS. Ova vrsta karcinoma ima tu osobinu da se može javiti u više fokusa u istoj dojci, kao i da se može javiti istovremeno i u drugoj dojci. Pacijentkinje sa dokazanim LCIS-om imaju povećani rizik od nastanka invazivnog karcinoma dojke. U studijama koje su obrađivale po više 1000 pacijenata, kod oko 15 odsto pacijentkinja kod kojih je patohistološki potvrđen LCIS, nastao je invazivni karcinom dojke nakon 15 do 20 godina – iznosi dr sci med Milovanović.
Prema njenim rečima, LCIS ima drugačiju sliku pod mikroskopom od DCIS-a. Ovde se, opisuje specijalista patologije, vide prošireni acinusi koji su ispunjeni pretežno sitnim, gusto zbijenim malim ćelijama. One ne pokazuju kohezivnost, ne grade nikakve strukture koje se vide kod DCIS-a. U ćelijama se često vidi sadržaj, tzv. vakuole. Uz to, jedra ćelija su često potisnuta ka periferiji ćelije i liče na polumesec.
– Razvoj novih tehnologija i savremenih histopatoloških pristupa omogućava novi, savremeni prisutup dijagnostici i terapiji prvenstveno onkoloških pacijenata. Na Institutu za onkologiju i radiologiju Srbije dijagnostikuje se i leči najveći broj karcinoma dojke kod nas. U poslednjih dvadesetak godina kao standard u patohistologiji koristimo imunohistohemijsku metodu dijagnostike. Ona je generalno zastupljena u dijagnostici različitih tipova tumora, i benignih i malignih koji nastaju u različitim organima i tkivima – dodaje dr sci med dr Zorka Milovanović i objašnjava:
– Kada govorimo o karcinomima dojke, nezavisno da li se radi o in situ karcinomima ili invazivnim tipovima karcinoma, danas je u cilju adekvatne terapije obavezna imunohistohemijska analiza svakog malignog tumora. Korišćenjem određenih antitela u imunohistohemijskom bojenju, gledamo da li postoje posebni receptori u jedru malignih ćelija (Estrogen i Progesteron receptori). Dokazuje se prisustvo ili odsustvo receptora koji se nalazi na površini (membrani) malignih ćelija (HER2 recepto). Takođe, određujemo faktor proliferativnosti (Ki67). On nam govori kojom brzinom se maligne ćelije umnožavaju. Napominjem da se u invazivnim karcinomima dojke određuju sva 4 markera. To su Estrogen receptori, Progesteron receptori, HER2 receptor i Ki67. Kod in situ karcinoma određujemo samo Estrogen i Progesteron receptore. Ono što treba naglasiti je da bez patologije danas nema ni adekvatne dijagnostike, kao ni uspešne terapije.
Viši naučni saradnik, dr sci med Zorka Milovanović, specijalista patologije, zaključuje da je trend savremene patologije koji naši stručnjaci prate sve više usmeren na detekciju bioloških markera, koji bi bili odgovorni za personalizovani, odnosno individualni pristup lečenju svakog pacijenta ponaosob.