Tumor koji karakteristično zahvata gornje delove pluća, najčešće prva tri rebra je Pancoast tumor, a zove i karcinom gornjeg plućnog sulkusa. Reč je o teškoj bolesti koja se najčešće dijagnostikuje u kasnoj fazi. Nije praćena karakterističnim znacima raka pluća, kao što su uporan kašalj, nedostatak daha, ispljuvavanje krvi. Stručnjacima je nekada teško da ga uoče na rendgenskom snimku.
Karcinom najavljuje bol u ramenu
Pancoast tumor se uglavnom manifestuje bolom u ramenu koji se širi niz ruku. U nekim situacijama su vidljive promene – očni kapak je spušten, pacijent se ne znoji u jednom delu tela. Ovaj oblik tumora zahvata plućni parenhim i koštano tkivo u blizini ramena. Pancoast tumor nekada nije moguće uočiti na rendgenskom snimku, već je potrebno uraditi skener pluća.
Maligne ćelije često se šire na nerve, a nekada mogu da metastaziraju i na mozak. Pacijenti koji boluju od Pancoast tumora uglavnom osećaju bol u ruci i ramenu, imaju osećaj slabosti i peckanja. Simptomi nekada oponašaju simptome bolesti kostiju i zglobova. Pancoast tumor čini svega 3 do 5 odsto svih karcinoma pluća i često se dijagnostikuje tek u poslednjoj fazi bolesti. On je jedan od oblika krupnoćelijskog raka pluća.
Šta je Pancoast sindrom?
Simptomi Pancoast tumora su posledica kompresija nerava i drugih tkiva blizu gornjeg dela pluća. Tumor je povezan jedinstvenim skupom simptoma poznatih kao Pancoast sindrom, koji pomažu stručnjacima da uspostave što pre pravu dijagnozu. Bol u ramenu i ruci je najučestaliji simptom. Ovaj bol može da bude izrazito jak i da se spušta duž ruke i na jedan deo šake. Bolovi se mogu osetiti i u predelu pazuha.
Pacijenti se često žale na slabost u mišićima ruku i šake, peckanje ili ukočenost malog i domalog prsta ruke, moguć je i otok ruke. U nekim slučajevima javlja se i spuštenost očnog kapka, oslabljeno znojenje ili potpuni izostanak znojenja. Očne jabučice se povlače prema unutra, moguće je suženje zenica, oticanje vrata, nadlaktice. Usled otoka na vratu, pacijenti imaju problem sa govorom i gutanjem. U slučajevima da se maligne ćelije prošire na mozak javljaju se i glavobolje. Pancoast tumor se najčešće širi na rebra (uglavnom na prva dva rebra) i pršljenove. Može da zahvati i brahijalni pleksus, nerve i krvne sudove.
Faktori rizika
Pušenje i izloženost duvanskom dimu i dalje je glavni faktor rizika za razvoj raka pluća. Stručnjaci ipak, napominju da se karcinomi pluća uočavaju i kod nepušača, bivših pušača, ali i osoba koje nisu nikada pušile. Jaki faktori rizika su i izloženost radonu, pasivno pušenje, profesionalna izloženost supstancama za koje se zna da uzrokuju rak pluća.
Pancoast tumor je učestaliji kod muškaraca
Pancoast tumor se najčešće javlja oko 60 godine života, učestaliji je kod muškaraca. Na dijagnozu se dugo čeka, a neki simptomi pre upućuju na neurološko oboljenje ili problem sa kostima. Teško ga je uočiti na rendgenskom snimku, pa se zato ovaj tumor uglavnom otkrije u uznapredovaloj fazi bolesti.
Pretpostavlja se da je čak oko 25 odsto karcinoma pluća teško otkriti rendgenskim snimkom. Kako bi se ustanovio mogući tumor, najčešće se koristi CT i magnetna rezonanca koja je posebno bitna pre operacije, jer se na taj način određuje tačna lokacija tumora. Biopsija pluća ili limfnih čvorova iznad ključne kosti često se radi kako bi se potvrdila dijagnoza.
Cilj da se pre operacije smanji veličina tumora
Lečenje Pancoast tumora uključuje kombinaciju hemioterapije, radioterapije i operacije. Hemioterapija je često prvi način lečenja, a njoj uglavnom prethodi indukciona terapija. Cilj je da se veličina tumora, koliko je to moguće, smanji pre operacije.
U nekim slučajevima primenjuje se i imunoterapija, koja nastoji da aktivira imuni sistem da napada ćelije raka. Fizikalna terapija posle operacije, nastoji da u što većoj meri aktivira ruku i rame, ona može u bitnoj meri poboljšati kvalitet života.
Petogodišnja stopa preživljavanja pacijenata posle operacije iznosi 30 do 50 0dsto. Psihološka i emotivna podrška porodice i prijatelja, ali i pomoć psihoterapeuta mogu biti od velike koristi bolesnicima.
