Rane od vatrenog oružja, posebno one prostrelne na glavi, najsmrtonosnije su od svih povreda vatrenim oružjem. Ova vrsta rana nosi stopu smrtnosti veću od 90 procenata, a najmanje dve trećine žrtava umre pre nego što stignu u bolnicu. Zbog visoke stope smrtnosti, kranijalne rane od vatrenog oružja čine samo oko 10 procenata pacijenata sa traumatskim povredama mozga koji prežive. Ako krvni pritisak pacijenta i nivo kiseonika mogu da se održe po dolasku u bolnicu, radi se hitna kompjuterska tomografija – CT mozga.
Rane od vatrenog oružja najrizičnije su u predelu lobanje
Prema statistici kojom su se bavili stručnjaci sa University of California u Los Anđelesu u slučaju svake smrti od vatrenog oružja, dodatnih 7 osoba zadobije rane od vatrenog oružja, koje nisu smrtonosne. Praktično, sve žrtve pucnjave u lobanju agresivno se reanimiraju po prvom dolasku u bolnicu. Odluka da se nastavi sa operacijom i lečenjem rane zasniva se na tri faktora:
- Nivo svesti određen Glazgovskom skalom kome
- Stepen neurološke funkcije moždanog stabla
- Nalazi na CT skeniranju.
Smrt je gotovo izvesna među pacijentima u komi sa minimalnim dokazima o funkciji moždanog stabla i bez dokaza o intrakranijalnom hematomu. Kod takvih pacijenata retko se primenjuje agresivno lečenje zbog uzaludnosti situacije. Ako, međutim, CT skeniranje identifikuje hematom, generalno je opravdana kraniotomija za otvaranje dela lobanje i hirurški uklanjanje ugruška, a neki od ovih pacijenata mogu da se oporove na zadovoljavajući način.
Oporavak nakon povrede mozga može uveliko da varira
Pokazatelj loše funkcije mozga ili smrti nakon prostrelne rane u glavi su početni GCS rezultat ili nivo svesti određen Glazgovskom skalom kome, starost osobe koja je zadobila metak, nizak krvni pritisak ili neadekvatan nivo kiseonika u krvi ubrzo nakon povrede, kao i proširene nereaktivne zenice. Putanja metka kroz mozak ima veliki značaj. Meci, koji seku moždano deblo, višestruke režnjeve mozga ili komore, u kojima se nalazi kičmena tečnost, posebno su smrtonosni. Mnogi preživeli razvijaju nekontrolisani pritisak na mozak i nakon toga umiru.
Rane glave zadobijene od vatrenog oružja zahtevaju agresivnu reanimaciju
Kraniocerebralne povrede iz vatrenog oružja fokusiraju se na agresivnu reanimaciju i korekciju koagulopatije. Pacijenti sa stabilnim vitalnim znacima odmah rade CT – skeniranje glave, jer neuroimaging je od vitalnog značaja za planiranje hirurškog lečenja, posebno za određivanje vrste operacije, puteva pristupa hirurškom ciljnom području i ekstrakcije zahvaćenih stranih tela. Međutim, hirurški tretman nije uvek indikovan. Tretman se sastoji od hitnih reanimacijskih mera za spasavanje života, uključujući kontrolu upornog krvarenja, zbrinjavanje povezanih povreda, upravljanje povišenim intrakranijalnim pritiskom, prevenciju formiranja cerebrospinalne fistule primarnom vodonepropusnom duralnom popravkom i prevenciju infekcije, očuvanje nervnog tkiva i restauracija anatomskih struktura kroz hermetičko zatvaranje duralnog i skalp defekta.
