Ultra-prerađena hrana je kategorija NOVA food classification system klasifikacije hrane, koju su osmislili istraživači iz Centra za epidemiološke studije o zdravlju i ishrani pri School of Public Health na University of Sao Paulo u Brazilu. Ultra-prerađena hrana podrazumeva proizvode napravljene u industrijskom okruženju od sastojaka koji su uglavnom ili u potpunosti napravljeni u laboratoriji, ili ekstrahovani iz hrane, a u fokus istraživanja došla je otkako je dokazano da ovakva hrana izaziva srčana oboljenja, karcinom i smrt. Analize su takođe pokazale da je ultra-obrađena hrana uzrok povećanja telesne težine, posebno kod žena.
Šta sve spada u kategoriju ultra-prerađene hrane?
NOVA sistem klasifikuje hranu u četiri različite grupe:
- Grupa 1: neprerađena ili minimalno obrađena hrana
- Grupa 2: prerađeni kulinarski sastojci (ulja, masti, so i šećer)
- Grupa 3: prerađena hrana
- Grupa 4: ultra-prerađena hrana.
Uopšteno govoreći, ultra-prerađena hrana može da se identifikuje u proizvodu ako je bar jedna stavka na listi sastojaka karakteristična za grupu ultra-prerađene hrane, koja je definisana sledećim:
- sastojci koji se obično nalaze u prerađenoj hrani, kao što su šećeri, masti i konzervansi
- aditivi dizajnirani da imitiraju prirodnu neprerađenu hranu
- pojačivači ukusa, boje i drugi aditivi
- sastojci napravljeni sintezom sastojaka hrane, kao što su maltodekstrin, kukuruzni sirup sa visokim sadržajem fruktoze, modifikovani skrob i hidrogenizovane masti.
Primeri ultra-prerađene hrane su:
- gazirana pića i zaslađeni sokovi
- sportska i energetska pića
- energetske pločice (bar)
- instant krem čorbe i supe
- margarin
- masovno proizvedeni i pakovani hleb i pekarski proizvodi napravljeni od hidrogenizovanih masti, šećera i aditiva
- unapred pripremljena jela kao što su pica, viršle, pileći medaljoni i riblji štapići
- formule za dojenčad
- pića za zamenu obroka
- sladoled
- bombone
- voćni, zaslađeni jogurt.
Ultra-prerađena hrana sadrži visok nivo dodatih šećera
Dr Fang Fang Zhang, profesorka na Tufts University i jedan od autora studije o kolorektalnom karcinomu podseća da u ultra-prerađenu hranu spada i prerađeno meso, koje ima malo dijetalnih vlakana.
– Ultra-obrađena hrana je takođe energetski gusta i sadrži visok nivo dodatih šećera, što doprinosi gojaznosti, poznatom faktoru rizika za pojavu kolorektalnog karcinoma – naglašava dr Zhang, navodeći da je ta činjenica motivisala naučnike da proučavaju vezu između konzumiranja ultra-obrađene hrane i rizika od raka debelog creva u populaciji odraslih.
