Zdravstveni i životni vek čoveka sve više beleži jaz, jer velike su razlike između godina koje provodimo u dobrom zdravlju i koliko dugo živimo. Ovo su rezultati nove međunarodne studije koja pokazuje da se jaz između našeg zdravstvenog veka – godina koje smo proveli u dobrom zdravlju, i životnog veka – sve više povećava.
Duži životni vek znači i više godina opterećenih bolešću
Istraživanje, koje je objavljeno u časopisu JAMA Network Open, sprovedeno je u 183 zemlje, a korišćeni su podaci koje je tokom dve decenije prikupljala Svetska zdravstvena organizacija (SZO). Prema tim podacima, u poslednjih 20 godina globalni životni vek povećao se za 6,5 godina. Međutim, ovo povećanje dužine života „nije bilo usklađeno sa ekvivalentnim povećanjem zdravstvenog veka“, navode istraživači.
– Podaci pokazuju da se „dobitak u dugovečnosti“ ne poklapa sa ekvivalentnim napretkom u zdravoj dugovečnosti. Starenje često znači više godina života opterećenog bolestima. Ovo istraživanje ima važne implikacije na praksu i politiku tako što skreće pažnju na rastuću pretnju kvalitetu dugovečnosti i potrebu da se zatvori jaz između zdravstvenog i životnog veka – navodi dr Dr Andre Terzic, stariji autor studije i član klinike Mejo sa sedištem u Sjedinjenim Američkim Državama.
3 faktora koji su ubrzali jaz između zdravstvenog i životnog veka
Razlika između zdravstvenog i životnog veka bila je 9,6 godina u 2019, poslednjoj godini u kojoj su podaci bili dostupni, popevši se sa 8,5 godina u 2000, što je povećanje od 13 odsto u poslednje dve decenije. Najveće razlike primećene su u SAD (12,4 godine), Australiji (12,1 godina), Novom Zelandu (11,8 godina), Velikoj Britaniji (11,3 godine) i Norveškoj (11,2 godine).
Na primer, mentalno zdravlje, poremećaji upotrebe supstanci i stanje mišićno-skeletnog sistema bili su primarni faktori koji su ubrzali jaz uočen u SAD. Najmanje razlike imale su Lesoto (6,5 godina), Centralnoafrička Republika (6,7 godina), Somalija (6,8 godina), Kirbati (6,8 godina) i Mikronezija (7,0 godina).
Na zdravstveni i životni vek utiču i rodne razlike
Istraživači navode da je sve veći jaz između zdravstvenog i životnog veka na globalnom nivou što ukazuje na potrebu za ubrzanim zaokretom ka proaktivnim sistemima nege koji su usmereni na zdravlje. Identifikovanje onih koji doprinose jazu jedinstvenom za svaku regiju može pomoći u informisanju zdravstvenih intervencija specifičnih za svaku zemlju i region, smatraju naučnici.
– Globalno, primećena je prosečna razlika od 2,4 godine između žena i muškaraca u jazu između zdravstvenog i životnog veka – navode autori studije.
Najveći polni dispariteti u jazu su u Nemačkoj (3,6 godine), Španiji (3,4 godine), Francuskoj (3,3 godine), Portugalu (3,2 godine) i Libanu (3,2 godine). A neurološki, mišićno-skeletni poremećaji, poremećaji urinarnog sistema i genitalnog trakta bili su značajni faktori koji su doprineli ovoj razlici.
