Stvaranje trombova i embolija pluća su poznate opasnosti covid 19, stižu nova istraživanja Foto: Shutterstock
Poznato je da nakon povreda zgrušavanje sprečava gubitak krvi. Ali, krvni ugrušci ili trombovi mogu da blokiraju krvne sudove, a to može da dovede i do fatalnih posledica.
Kod zdravih osoba, u krvi postoji delikatan balans između tendencije zgrušavanja i razlaganja, kontinuiranim prilagođavanjem aktivnosti proteina u krvi po imenu plazminogen. Njegova uloga je da pospešuje razbijanje krvnih ugrušaka i spreči njihovu pojavu u površnim ili dubokim venama. Tromboza dubokih vena opasnija je i zbog mogućeg širenja na pluća (embolija pluća).
Oraganizam, dakle, pravi ovu ravnotežu menjanjem nivoa još dva druga proteina koji cirkulišu u krvotoku, poznatih kao tkivni aktivator plazminogena (TPA) i inhibitor aktivatora plazminogena – 1.
Početkom pandemije, istraživanja su pokazala da je krv kritično bolesnih pacijenata zaraženim virusom Sars-Cov-2 neobično „lepljiva“ ili sklona zgrušavanju sa potencijalno fatalnim posledicama koje mogu da prouzrokuju smrtni ishod uključujući duboku vensku trombozu, moždani udar i srčani udar. Ova otkrića rezultirala su praksom davanja visokih doza antikoagulantnih lekova koji na različite načine sprečavaju razvoj krvnih ugrušaka tokom lečenja.
Međutim, jedna nova studija istraživača iz Mičigena sugeriše da ovo možda nije najbolji pristup za sve pacijente.
Istraživači su merili su nivoe TPA i inhibitora i aktivatora plazminogena -1 u krvi 118 pacijenata hospitalizovanih sa covid 19, uz 30 zdravih osoba, otkrivši veoma visok nivo oba proteina u njihovoj krvi. Ovi proteini su bili povezani sa respiratornim poteškoćama, a visoki nivoi TPA imali su jače korelacije sa stopom mortaliteta. Naučnici su takođe testirali tendenciju zgrušavanja uzoraka krvi dodavanjem enzima zvanog trombin koji pospešuje zgrušavanje. Očekivano, došlo je do otkrića da visoki nivoi aktivatora plazminogena značajno pojačavaju tendenciju razgradnje krvnih ugrušaka što može da dovede po prekomernih krvarenja.
Pandemija je u mnogim segmentima ograničila mogućnost dodatnih i preciznijih istraživanja, pa naučnici, recimo, nisu mogli da uporede rezultate pacijenata istog doba i pola.
Takođe, poznato je da još jedan protein, poznat pod nazivom urokinaza (U – plazminogeni aktivator) takođe aktivira plazminogen i zbog toga može imati jednu od vitalnih funkcija u zgrušavanju krvi pri covid 19. Istraživači nisu merili nivo ovog proteina, pa stoga nisu mogli tačno da da utvrde njegovu ulogu u funkciji TPA kod covid 19 pacijenata sa pojačanim krvarenjem.
U svakom slučaju, i ovi rezultati su značajni u kompletiranju slike negativnih posledica i visokih rizika koje u organizmu može izazvati infekcija SARS – COV – 2.