Često pražnjenje creva ili eliminisanje otpada iz creva je stanje u kojem osoba vrši nuždu češće nego obično. Postoji mnogo mogućih uzroka čestog pražnjenja creva – od konzumiranja pokvarene hrane, do bakterijskih infekcija ili neželjenih efekata lekova.
Koliko puta dnevno/nedeljeno treba prazniti creva?
Ne postoji „normalan“ broj pražnjenja creva. Mnogi zdravstveni radnici se slažu da učestalost zdravog pražnjenja creva može da varira od tri puta dnevno do tri puta nedeljno. Međutim, nečiji „normalan“ obrazac može da se razlikuje od navedenih. Kada se zaista uoči često pražnjenje creva to se odnosi na situaciju kada je eliminisanje otpada mnogo češće nego što je uobičajeno. Dva glavna stanja pražnjenja creva su zatvor (manje od tri stolice nedeljno) i dijareja (više od tri pražnjenja dnevno).
Šta uzrokuje često pražnjenje creva?
Često pražnjenje creva javlja se i kod muškaraca i kod žena bilo kog uzrasta. Neki slučajevi čestog pražnjenja creva traju samo kratko i nisu razlog za zabrinutost. Može da bude uzrokovano probavnim smetnjama zbog pokvarene, masne ili začinjene hrane, hrane koja se teško podnosi ili crevne „bube“ koja se čisti za dan ili dva.
Drugi mogući uzroci čestog pražnjenja creva su povećanje fizičke aktivnosti/napora, određeni lekovi kao što su antibiotici ili metformin, ili promene u ishrani (više vlakana, vode, masti ili šećera). Po rečima lekara, pokreti creva mogu da se vrate u normalu nakon što se osoba prilagodi promenama ili promeni ishranu.
Kada osoba ima druge simptome, koji idu uz veći broj pokreta creva, mogu da postoje i drugi uzroci:
- Bakterijska infekcija
- C. difficile infekcija, klostridija, koja može da bude ozbiljna ako se ne leči
- Virusna infekcija
- Parazitske infekcije, kao što su crvi ili protozoe
- Divertikulitis (mali džepovi duž zida debelog creva se pune stagnirajućim fekalnim materijalom i postaju upaljeni)
- Inflamatorna bolest creva (grupa poremećaja, uključujući Kronovu bolest i ulcerozni kolitis, koji izazivaju iritaciju i oticanje digestivnog trakta)
- Pankreatitis (zapaljenje pankreasa)
- Celijakija (autoimuna bolest koja uzrokuje osetljivost na gluten, protein koji se nalazi u žitaricama kao što su pšenica, raž ili ječam)
- Rak debelog creva ili negde drugde u digestivnom traktu
- Alergije na hranu
- Problemi sa žučnom kesom
- Intolerancija na laktozu (nemogućnost varenja laktoze, šećera koji se prvenstveno nalazi u mleku i mlečnim proizvodima)
- Sindrom iritabilnog creva (poremećaj debelog creva ili donjeg creva sa simptomima koji uključuju bolove u stomaku ili grčeve)
- Neželjeni efekti lekova (uključujući antacide, laksative, omekšivače stolice)
- Hrana i pića, određene biljke i biljni čajevi, alkohol i kofein
- Upotreba antibiotika, koji mogu da poremete normalne bakterije u crevima
- Opstrukcija creva
- Komplikacije crevne ili abdominalne hirurgije
- Komplikacije lečenja raka kao što su hemoterapija ili terapija zračenjem.
Kako se dijagnostikuje često pražnjenje creva?
U slučajevima kada uzrok čestog pražnjenja creva nije poznat, lekar ispituje sledeće:
Vreme poslednjeg pražnjenja creva
Koliko često osoba mokri
Konzistencija stolice
Da li se javlja krv u stolici
Da li postoji krvarenje iz rektuma
Da li se javlja vrtoglavica ili grčevi, bol, groznica ili mučnina
Koju hranu i pića pacijent konzumira
da li je bilo nedavnih naglih promena težine
Koji lekovi se uzimaju
Da li je pacijent negde putovao u skorije vreme.
Lekar obavlja i fizički pregled pacijenta i može da naruči testove krvi i stolice, analizu urina i rendgenske snimke.
Blagi slučajevi dijareje mogu da se leče lekovima za koje nije potreban recept, a dostupni su u obliku tečnosti ili tableta. Lekari podsećaju da lekove protiv dijareje ne treba uzimati ako se sumnja da su uzrok čestih stolica bakterijska infekcija ili paraziti, jer važno je dozvoliti bakterijama ili parazitima da prođu kroz probavni sistem.
