Bronhiolitis obliterans ili „popcorn pluća“ zdravstveno je stanje koje oštećuje bronhije u plućima. Pošto ne postoji lek za ovo stanje, trebalo bi sve o njemu da znamo kako bismo smanjili rizik od obolevanja. Ovo je teško, ali retko stanje koje može izazvati nepovratno oštećenje pluća. Nije direktno povezano sa konzumiranjem kokica, već sa izlaganjem određenim hemikalijama, posebno diacetilom, aromom koja se nalazi u određenim prehrambenim artiklima kao što su kokice za mikrotalasnu pećnicu. Ovo oboljenje prvo se pojavilo kod radnika koji su udisali veštačku aromu maslaca u fabrikama kokica za mikrotalasnu pećnicu. Vaping ili upotreba e-cigareta takođe može biti faktor rizika. Kod ovog stanja mogu nastati ožiljci u plućnim disajnim putevima, što može predstavljati rizik za razne ozbiljne bolesti.
Šta uzrokuje popcorn pluća
Bronhiolitis obliterans, obično poznat kao popcorn pluća, nije zarazan, odnosno ne može se preneti sa jedne osobe na drugu. Ovo stanje uglavnom je uzrokovano izlaganjem diacetilu, hemikaliji koja se nalazi u proizvodima sa ukusom putera, kao što su kokice za mikrotalasnu pećnicu.
– Produženo udisanje diacetila može dovesti do upale i nastanka ožiljaka na malim disajnim putevima pluća, što dovodi do simptoma kao što su kašalj i kratak dah. Plućna tkiva se oštećuju, čime se narušava normalna funkcija. Radnici u industrijama koje koriste diacetil, kao što su fabrike kokica, suočavaju se sa povećanim rizikom od razvoja ovog stanja – kaže pulmolog dr Sanggita Checker.
Iako se diacetil više ne koristi u proizvodnji kokica kako bi se zaštitilo zdravlje radnika, ostaje u upotrebi u raznim drugim sektorima. Uprkos povezanosti sa plućnom bolešću popcorn pluća, diacetil se nalazi u tečnosti koja se koristi u određenim e-cigaretama sa ukusom. Vaping se zasniva na zagrevanju tečnosti i udisanju aerosola u pluća. U stvari, istraživači sa Harvarda otkrili su da 39 od 51 brenda e-cigareta sadrži diacetil.
Još jedan preovlađujući faktor je acetaldehid, prisutan u dimu marihuane i određenih elektronskih cigareta, koji može oštetiti sluzokožu usta, grla i želuca. Pored toga, razne druge hemikalije, poput hlora, amonijaka, sumpor-dioksida, azot-dioksida, isparenja od zavarivanja, formaldehida, fosgena, iperita, itd., takođe mogu doprineti nastanku popcorn pluća kada se udišu.
Ko je u opasnosti od razvoja popcorn pluća
Određena zdravstvena stanja koja su povezana sa povećanim rizikom od nastanka popcorn pluća uključuju:
- respiratorne bolesti kao što su pneumonija ili bronhitis
- virusne infekcije kao što je respiratorni sincicijalni virus (RSV).
- kolagenske vaskularne bolesti
- reakcije na lekove
- upala i ožiljci od transplantacije pluća
- autoimune bolesti kao što je reumatoidni artritis
Simptomi popcorn pluća
Bronhiolitis obliterans uzrokuje nepovratnu upalu i ožiljke najmanjih disajnih puteva u plućima (bronhije). Ovo može dovesti do nekoliko simptoma, kao što su:
- uporni kašalj: hronični kašalj koji se ne poboljšava redovnim tretmanima može biti znak bronhiolitis obliterans
- kratak dah: postepeni početak nedostatka daha, posebno tokom fizičke aktivnosti, može ukazivati na probleme sa plućima
- zviždanje: neobjašnjivo šištanje ili zviždanje tokom disanja mogu biti simptom suženja disajnih puteva
- umor: osećaj preteranog umora ili slabosti, čak i uz adekvatan odmor, može biti povezan sa kompromitovanom funkcijom pluća
- nelagodnost u grudima: neki ljudi doživljavaju bol u grudima ili nelagodnost jer su pluća obolela
Kako vaping povećava rizik od popcorn pluća
Američko udruženje za pluća za popcorn pluća kaže da su e-cigarete sa ukusom opasan rizik. Dok su brojne studije pokazale štetne efekte e-cigareta, studija iz 2015. u Journal Environmental Health Perspectives otkrila je prisustvo štetnih hemikalija povezanih sa popcorn plućima u raznim aromatizovanim e-cigaretama, posebno onima sa voćnim ukusom i ukusom slatkiša koji bi mogli da se dopadnu mladim pušačima. Ovo može izazvati ozbiljna oštećenja pluća.
Kako se leče popcorn pluća
Popcorn pluća ne mogu da se izleče. Dostupan je tretman za usporavanje napredovanja ovog stanja i ublažavanje simptoma.
- Ako je stanje povezano sa izlaganjem na radnom mestu, izbegavanje štetnih supstanci je ključno.
- Bronhodilatatore i kortikosteroide lekar može da propiše da bi upravljali simptomima i smanjili upalu.
- U naprednim slučajevima, davanje dodatnog kiseonika može ublažiti poteškoće sa disanjem.
- Prestanak pušenja i održavanje zdravog životnih navika mogu poboljšati opšte zdravlje pluća.
- U teškim slučajevima, kada konzervativne mere ne uspeju, može se razmotriti transplantacija pluća.
Pošto popcorn pluća izaziva dugotrajnu štetu, rano otkrivanje i brza intervencija od suštinskog su značaja za upravljanje ovim stanjem.
